گواهی سپرده کالایی چیست؟

به اوراق بهاداری که نشان دهنده مالکیت فرد بر میزان مشخصی از کالا است، گواهی سپرده کالایی گفته می‌شود. این گواهی با استناد بر قبض انبار ثبت‌شده توسط انبارهای مورد تایید بورس کالا صادر می‌شود. از جمله ویژگی دارایی پایه می‌توان به استاندارد پذیری کالا، قابلیت ماندگاری کالا برای یک دوره زمانی تعیین شده و تفکیک پذیر بودن آن به محموله‌های استاندارد اشاره کرد.

با دریافت کد بورسی می‌توان درخواست خرید گواهی سپرده کالایی را در سامانه‌های معاملاتی آنلاین ثبت کرد و نیاز به دریافت کد معاملاتی دیگری نیست. تا کنون انواع سپرده‌کالایی شامل سکه طلا، زعفران، زیره سبز، پسته و … صادر شده است. در ادامه به بررسی برخی از گواهی‌های سپرده کالایی می‌پردازیم.

سپرده کالایی زعفران

معاملات گواهی سپرده کالایی زعفران به دو صورت پیوسته (از بهمن ۱۳۹۵) و ناپیوسته (از دی ماه ۱۴۰۱) در بورس کالا راه اندازی شد. گواهی سپرده کالایی ناپیوسته زعفران تنها برای انتقال نماد نگین زعفران با سررسید ۱۴۰۱ ایجاد شده است و امکان صدور قبض انبار برای دارایی جدید وجود ندارد.

با مراجعه مالک به یکی از انبارهای اعلام شده توسط بورس کالا برای پذیرش کالا و صادر شدن گواهی سپرده کالایی زعفران، قبض به نام مالک کالا صادر می‌شود. بعد از یک روز کاری قبض‌های صادر شده توسط انبار به گواهی سپرده کالایی تبدیل و قابلیت معامله پیدا می‌کنند.

گواهی سپرده پیوسته زعفران با آستانه حجم هر سفارش بین ۱ تا ۱۰ هزار، حجم مبنای ۱ و تسویه معاملاتی یک روز کاری، در حال حاضر در بازار بورس کالا و در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹:۰۰ الی ۱۵:۰۰ (۸:۴۵ الی ۹:۰۰ زمان پیش‌گشایش نماد است) در سامانه‌های معاملاتی آنلاین معامله می‌شود. لازم به ذکر است که بعد از خرید این گواهی، سرمایه‌گذاران امکان دریافت یا فروش تا زمان سررسید را خواهند داشت.

حداقل میزان تغییر سفارش برای خرید گواهی سپرده پیوسته زعفران ۱ گرم و حداقل میزان مورد نیاز برای تحویل کالا از انبار در زمان قبل از سررسید، ۵۰۰ گرم خواهد بود. (در زمان سررسید این محدودیت اعمال نمی‌شود.) هزینه نگهداری برای هر گرم زعفران پیوسته در هر روز تقویمی مبلغ ۸۲ ریال است. لازم به ذکر است که با جستجوی نماد زعفران در سایت مدیریت فناوری بورس تهران، ۴ رقم در جلوی نمادهای مختلف مشاهده می‌شود که بیانگر زمان سررسید نماد زعفران است.

سپرده کالایی پسته

از مهر ماه سال ۹۶ معاملات گواهی سپرده کالایی پسته در بورس کالا راه اندازی شد. روزهای معاملاتی این نماد نیز روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸:۴۵ الی ۱۵:۰۰ (از ۸:۴۵ الی ۹:۰۰ زمان پیش‌گشایش نماد خواهد بود.) است. این نماد با آستانه حجم هر سفارش بین یک تا ۱۰ هزار، حجم مبنا یک و تسویه معاملاتی یک روز کاری در بورس کالا معامله می‌شود. حداقل مبلغ سفارش برای خرید این گواهی ۵۰۰ هزارتومان و برای دریافت فیزیکی این کالا از انبار به حداقل ۱۰۰ کیلوگرم و مقدار مازاد مضربی از ۵۰ کیلوگرم نیاز است (این محدودیت در زمان سررسید اعمال نخواهد شد). هزینه نگهداری پسته در هر روز تقویمی به ازای هر کیلوگرم مبلغ ۳۷۷ ریال است.

دریافت کالا از انبار بورس کالا

سرمایه‌گذاران بعد از خرید برخی از گواهی‌های سپرده کالایی مانند زعفران، پسته، سکه طلا و … می‌توانند قبل از سررسید اقدام به دریافت فیزیکی کالا از انبار یا اقدام به فروش گواهی سپرده خود کنند. در ادامه به بررسی نحوه دریافت کالا از انبارهای بورس کالا می‌پردازیم.

با به اتمام رسیدن زمان تعیین شده برای معامله کالا، امکان فروش آن کالا وجود ندارد و لازم است که بعد از مکاتبه با کارگزاری خود، اقدام به دریافت فیزیکی کالا از انبار بورس کالا کنید. برخی دیگر از نمادها مانند سیمان معاملات ثانویه ندارند و سهامداران بعد از خرید می‌بایست در مهلت تعیین‌شده اقدام به دریافت کالا از انبار کنند.

بعد از ثبت درخواست برای تحویل فیزیکی کالا، هزینه انبارداری از زمان معامله تا زمان دریافت فیزیکی به ازای هر روز محاسبه خواهد شد و از سهامدار دریافت می‌گردد. افراد برای دریافت کالا نیاز است که با کارگزاری خود ارتباط برقرار کرده و درخواست خود را ثبت کنند.

بعد از بررسی و تطبیق درخواست توسط کارگزاری، نامه خروج از انبار برای فرد صادر خواهد شد. سپس افراد می‌توانند به انبار بورس کالا برای دریافت کالای خود مراجعه کنند.