تاسیس بورس دارایی‌های دیجیتال بر بستر بلاکچین؛ مرجعی برای تنظیم‌‌گری

متن کامل یادداشت مجید شجاعی، کارشناس بازارهای مالی را در ادامه بخوانید:

تأسیس بورس دارایی‌های دیجیتال بر بستر بلاکچین می‌تواند مرجعی برای تنظیم‌گری باشد؛ این بورس تخصصی زیرساخت‌ معاملات ارزهای دیجیتال، توکنایز کردن دارایی‌ها(سهام، طلا و املاک) و ضوابط فعالیت صرافی‌ها، کارگزاران و صندوق‌ها را تعیین می‌کند. سپرده‌گذاری این بورس بر بستر بلاکچین، امنیت بالا، تسویه آنی و امکان جذب سرمایه‌گذار خارجی را فراهم می‌کند.

تاسیس بورس تخصصی دارایی‌های دیجیتال در چندین کشور مختلف تجربه شده که در این یادداشت تجربه بورس سوئیس و دبی بررسی می‌شود:

سوئیس

در سال ۲۰۱۸ نهاد ناظر بورس سوییس یعنی SIX Group اولین بورس دیجیتال جهان SIX Digital Exchange SDX را راه‌اندازی کرد. در سپتامبر ۲۰۲۱، SDX مجوز رسمی از FINMA (نهاد نظارتی مالی سوئیس) دریافت کرد و فعالیت رسمی خود آغاز کرد.

SDX در زمینه تبادل دارایی‌های دیجیتال، توکنایز کردن اوراق بهادار و حتی دارایی‌های سنتی مانند املاک، و تسویه آنی معاملات تمرکز دارد. تعیین ضوابط فعالیت کارگزاری‌ها، احراز هویت(KYC)، نظارت بر صندوق‌ها و مقابله با پول‌شویی (AML) نیز توسط این بورس تنظیم‌گری می‌شود.

نکته قابل توجه این است که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی سوئیس (SIX SIS) در بستر بلاکچین باز طراحی شده که فرآیند تسویه آنی معاملات اوراق بهادار را فراهم می‌کند. همچنین (SIX SIS) به طور کامل با (SDX) یکپارچه شده که به کاربران اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دیجیتال خود را از طریق بلاکچین SDX نگهداری، معامله و تسویه کنند.

امارات

دبی، مرجع تنظیم‌گری دارایی‌های مجازی (VARA) را در فوریه ۲۰۲۲ تأسیس کرد و مقررات FMP ذیل آن تصویب شد که شامل مقررات دارایی‌های مجازی و فعالیت‌های مرتبط با آن و همچنین الزامات ضدپول‌شویی و جرایم بازار است.

مهم‌ترین هدف این مرکز تنظیم‌گری بازار دارایی‌های دیجیتال، ساماندهی صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی، توسعه اکوسیستم بلاکچین و ارائه مجوز به شرکت‌های کریپتو در حوزه ارزهای دیجیتال، NFTها، متاورس و… است.

همچنین، مرکز چندکالایی دبی (DMCC) بستری برای معاملات رمزارزها ایجاد کرده که هدف آن معاملات طلا و جواهر از طریق رمزارزها و توکنایز کردن دارایی‌ها است، مرکز کریپتوی DMCC بیش از ۶۰۰ شرکت را در خود جای داده و با سرعت چشمگیری در حال گسترش است.

مزایای تاسیس بورس تخصصی در بستر بلاکچین

تأسیس بورس دارایی‌های دیجیتال در ایران می‌تواند به بلاتکلیفی قانون‌گذاری در حوزه دارایی‌های دیجیتال پایان دهد. این بورس می‌تواند به‌عنوان یک مرجع رسمی و شفاف، بازار دارایی‌های دیجیتال را ساماندهی کند و انجمن‌های تخصصی مرتبط می‌توانند ذیل این بورس فعالیت کرده و نقش خودتنظیم‌گری را ایفا کند.

این بورس تخصصی زیرساخت‌های لازم برای توسعه معاملات دارایی‌های دیجیتال و توکنایز کردن دارایی‌ها را فراهم خواهد کرد و با استفاده از فناوری بلاکچین، امکان تسویه آنی و کاهش ریسک‌های معاملاتی را ایجاد می‌کند. علاوه بر این، این بورس قادر است الزامات و استانداردهای فعالیت کارگزاری‌ها، صرافی‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر دارایی‌های دیجیتال و سایر نهادهای مالی مرتبط را تدوین کند و تمامی این نهادها را تحت نظارت مستقیم خود قرار دهد.

ویژگی‌ها و قابلیت‌های بورس تخصصی دارایی‌های دیجیتال در ایران:

۱- ایجاد بستر معاملاتی برای ارزهای دیجیتال با استانداردهای شفاف و قانونی
۲- توسعه فرآیند توکنایز کردن دارایی‌های سنتی مانند سهام، طلا و املاک
۳- ایجاد شرکت سپرده‌گذاری مبتنی بر بلاکچین جهت تسویه آنی، ثبت و نگهداری امن دارایی‌ها
۴- تعیین ضوابط مشخص برای معاملات کارگزاری‌ها و صرافی‌های ارز دیجیتال
۵- راه‌اندازی و نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر ارزهای دیجیتال
۶- تسهیل معاملات بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذار خارجی از طریق فناوری بلاکچین

مطابق قانون بازار اوراق بهادار مجلس شورای اسلامی، تاسیس بورس‌های جدید در حوزه اختیارات شورای عالی بورس است و تاسیس این بورس تخصصی می‌تواند از این مسیر با چالش‌های کم‌تری دنبال شود.