در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ بازار ارز، طلا، سکه و مسکن به کدام سو می رود؟ | کدام بازار بیشترین زیان را به سرمایه گذاران وارد کرد؟

بعد از گذشت نیمی از سال و تجربه فراز و فرودهای بسیار زیاد، بالاخره شهریورماه به پایان رسید؛ دوره‌ای که شاخص‌های قیمتی به جز بورس منفی بود. بر این اساس، قیمت دلار ۸.۱، طلا ۱۲ درصد و سکه ۱۷.۴ درصد منفی شد و این در حالی است که شاخص بورس رشد ۸.۱ را ثبت کرد.

در حال حاضر کارشناسان و تحلیلگران، پیش‌بینی‌های متفاوتی از فضای بازارها در نیمه دوم سال دارند؛ اما در کل اعتقاد دارند لیدر بازارها در نیمه دوم سال، ارز خواهد بود و این دلار است که حرکت سایر بازارها را مشخص می‌کند.

قیمت دلار ۸.۱ درصد کم شد

آخرین نرخ دلاری که در بازار ارز در نیمه اول سال ثبت شد، ۴۹ هزار و ۳۹۳ تومان است؛ عددی که البته کاهش ۴ هزار و ۴۰۷ تومانی را نسبت به ابتدای سال نشان می‌دهد. این یعنی نرخ دلار در ۶ ماه اول سال ۸.۱ درصد کاهش یافته است.

کاهش ۴ هزار و ۴۰۷ تومانی نرخ دلار در این بازه زمانی در حالی است که دلار دهم اردیبهشت‌ماه به کانال ۵۵ هزار تومان نیز ورود پیدا کرده و رکوردهای جدیدی را ثبت می‌کرد، اما پس از آن در یک روند نزولی، در بیستم خردادماه تا کانال ۴۶ هزار تومان فرود آمد. با این حال، تنها یک روز در این کانال ماند و سپس روندی صعودی به خود گرفت.

نمودار قیمتی حاکی از آن است که در طول ۳ ماه تابستان، دلار در اغلب روزها در رفت و برگشت میان کانال ۴۸ و ۴۹ هزار تومان بوده است و تنها در چند روز، کانال ۵۰ هزار تومان را هم به خود دید.

در شرایط کنونی دو نگاه درباره روند بازار ارز در نیمه دو سال وجود دارد. برخی معتقدند که روند قیمت دلار در بلند مدت صعودی خواهد بود؛ گروهی نیز معتقدند که قیمت دلار حوالی محدوده فعلی با ۱۰ درصد نوسان می‌تواند معامله شود. عبداله مشکانی، کارشناس اقتصادی می‌گوید: این‌که قیمت این اسکناس روند جدیدی آغاز کند و سقف قبلی را بشکند و به سمت اعدادی که تا کنون تجربه نکرده برود، بعید است.

وی در پاسخ به این‌که آیا ثبات فعلی قیمت دلار متاثر از تلاش سیاست‌گذار است، عنوان می‌کند: به نظر می‌رسد این تقاضای بازار است که قیمت را در محدوده فعلی نگه داشته است. ما در بازار ارز از سمت عرضه‌کننده انحصار داریم. این عرضه‌کننده هم یا بانک مرکزی است یا شرکت‌های بزرگ واردکننده که عمدتا دولتی هستند.

مشکانی توضیح می‌دهد: زمانی که دولت نفت می‌فروشد ما یک انحصار یکجانبه داریم و زمانی که دولت نفت کمتری می‌فروشد، شرکت‌ها فعال‌تر هستند و در بازار انحصار چندجانبه داریم. باید در نظر داشت که این شرکت‌ها به اختیار دولت کار می‌کنند. بنابراین یک سوی بازار انحصار داریم و طرف دیگر هم مردم و واردکنندگان کالا هستند.»

وی با تاکید بر اینکه ما در سمت عرضه‌کننده انحصار چندجانبه داریم و برآیند این نیروها قیمت را تعیین می‌کند خاطرنشان می‌کند: بازار ارز ایران تک عاملی نیست. اما با توجه به وضعیت فعلی و فروش نفت و دسترسی به برخی منابع بلوکه شده، به نظر نمی‌رسد که دولت در تنگنای ارزی قرار داشته باشد که باعث افزایش قیمت دلار شود.

در این میان، برخی دیگر از کارشناسان، روند آهسته و پیوسته را برای قیمت دلار پیش‌بینی می‌کنند. مجتبی دینا می‌گوید: یکی از دلایلی که کارشناسان روند قیمت دلار در بلندمدت را صعودی پیش‌بینی می‌کنند، رشد خروج سرمایه از کشور است. هر چند این خروج سرمایه به خاطر رکود بازارهای مولد و بازارهای سرمایه، مسکن و سهام مقداری افت کرده اما نسبت به افزایش قیمت دلار آلارم می‌دهد.

دیبا به متغیر فروش نفت به‌عنوان یکی از محسنات رفتار دلار در سال‌ جاری اشاره می‌کند و می‌افزاید: از فروش نفت می‌توان به‌عنوان یک تبادل غیررسمی یاد کرد. هر چند که ورودی‌ها و منابع پولی آن همچنان هویدا نیست، اما دولت فعلا توانسته به این واسطه، دلار در در منطقه مشخصی مهار کند.

وی متذکر می‌شود: با توجه به پارامترها و تحلیل‌های مختلف در ۶ ماهه دوم سال، می‌توانیم شاهد حرکت‌های بزرگی برای اسکناس دلار باشیم.

قیمت طلا ۱۲ درصد ریخت

۳۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان، عددی است که ریزش قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار در طول ۶ ماه گذشته را نشان می‌دهد. آخرین نرخی که در بازار طلا در روز پایانی نیمه اول سال ۱۴۰۲ ثبت شد، قیمت ۲ میلیون و ۳۲۳ هزار و ۴۰۰ تومان برای هر گرم طلای ۱۸عیار است. این یعنی طلا در نیمه اول سال ۱۲ درصد کاهش قیمت داشته است.

بررسی نمودار قیمتی بازار طلا نشان می‌دهد که در طول ۶ ماه گذشته، بیشترین عددی که در این بازار ثبت شده، ۲ میلیون و ۷۴۸ هزار تومان در روز دهم اردیبهشت‌ماه است. پایین‌ترین نرخ ۶ ماه گذشته هر گرم طلای ۱۸عیار نیز بیستم خردادماه ثبت شد که نرخ ۲ میلیون و ۲۴۷ هزار تومان بود.

اما بازار طلا در نیمه دوم ۱۴۰۲ چه شرایطی را خواهد گذراند؟ نادر بذرافشان، رییس اتحادیه طلا و جواهر در همین رابطه می‌گوید: باید ببینیم نوسان اونس جهانی طلا، بازار ارز و عرضه و تقاضا چگونه خواهد بود. در واقع ما باید ببینیم در نیمه دوم سال و ماه ربیع‌الاول، آیا رونق به صنعت بازمی‌گردد یا شرایط تغییر می‌کند یا خیر.

رییس اتحادیه طلا و جواهر عنوان می‌کند: پیش‌بینی تحلیلگران تا سال میلادی جدید و ژانویه این است که اونس جهانی طلا به ۲ هزار و ۵۰۰ دلار می‌رسد. اگر این اتفاق بیفتد، به طور قطع بازارهای داخلی دنیا نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و افزایش قیمت داریم.

بذرافشان تصریح می‌کند: ما باید ببینیم براساس این تحلیل‌ها، آیا این اتفاق تا ژانویه می‌افتد یا خیر. ولی در بازار داخلی فعلا شرایط نوسانی نیست.

وی متذکر می‌شود: کاهش تقاضا در بازار، مردم را دچار شبهه و شک و گمان کرده که امکان دارد کاهش قیمت‌ها بیشتر از این باشد، اما با کاهشی نسبی از ابتدای سال، ما دیگر کاهش قیمت یا افزایش فعلا نداریم.

سکه نزدیک به ۶ میلیون تومان ریخت

آخرین قیمتی که در بازار سکه امامی در پایان نیمه اول سال ثبت شده، نرخ ۲۷ میلیون و ۸۰۷ هزار تومان است. این عدد، کاهش ۵ میلیون و ۸۹۳ هزار تومانی قیمت سکه امامی را نسبت به ابتدای سال نشان می‌دهد. این یعنی سکه در این مدت ۱۷.۴ درصد کاهش یافته است.

بررسی نمودار قیمتی بازار سکه حاکی از آن است که سکه در طول ۶ ماه گذشته تا کانال ۳۴ میلیون تومان هم بالا رفته بود؛ به طوری که دهم اردیبهشت‌ماه به نرخ ۳۴ میلیون و ۷۵۱ هزار تومان رسیده بود. کمترین نرخ سکه نیز به بیستم خردادماه مربوط می‌شود که هر قطعه سکه امامی تا قیمت ۲۷ میلیون و ۲۹۲ هزار تومان پایین آمده بود.

فعالان بازار سکه درباره وضعیت این بازار در نیمه دوم سال اعتقاد دارند که شرایط بازار به قیمت دلار و طلا بستگی دارد. اما با این حال و با وجود کاهش قیمت سکه در نیمه اول سال، خریداری در بازار به دلیل قیمت‌های بالا وجود ندارد.

بورس ۸.۱ درصد مثبت شد

۲ میلیون و ۱۲۱ هزار و ۲۱۳ واحد، عددی است که شاخص‌کل بورس در روز پایانی تابستان ثبت کرد. این عدد، رشدی در حدود ۱۶۰ هزار و ۷۵۵ واحد را نسبت به ابتدای سال نشان می‌دهد. عملکرد شاخص بورس نشان می‌دهد که بورس در این مدت در حدود ۸.۱ درصد مثبت شده است.

البته شاخص بورس در نیمه ابتدای سال رکوردهای جدیدی را هم ثبت کرده بود که فقط یک روز توانست روز خوشی را برای سهامداران به ارمغان آورد و از آن تاریخ، نزولی شد. یازدهم اردیبهشت‌ماه شاخص کل بورس وارد کانال ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد شد و پانزدهم اردیبهشت‌ماه عدد ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۲۳۶ واحد را ثبت کرد.

پایین‌ترین نرخی هم که شاخص کل بورس در نیمه اول سال به خود دید، یک میلیون و ۹۳۸ هزار و ۲۵۳ واحد در روز سی‌ام مردادماه بود.

در حال حاضر کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد دارند که متغیرهای اصلی اثرگذار بر وضعیت اقتصادی و بازار سرمایه، تعیین‌کننده روند مثبت و رو به رشد بازار هستند.

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بورس در نیمه دوم سال می‌گوید: همان‌طور که در شرایط تورمی انتظار داریم که نرخ ارز از ابتدا تا انتهای سال گران شود، ولی بعضا می‌بینیم نرخ ارز فریز یا کنترل و مدیریت می‌شود، این شرایط متاسفانه گریبان بورس را هم گرفته است.

این کارشناس بازار سرمایه عنوان می‌کند: به خصوص بعد از اردیبهشت‌ماه که حدود ۳۰ درصد شاخص کل بورس و ۴۹ درصد شاخص هم‌وزن رشد کرد، مسوولا سعی می‌کردند به نوعی نشان دهند که آثار تورم در اقتصاد کشور و نمونه بارز آن بورس، نشان نمی‌دهد که چنین تورمی داریم.

آقابزرگی تصریح می‌کند: اما جدای از عدم افزایش محسوس سود شرکت‌های بورسی که در حال حاضر بورس و فرابورس، روزی هزار میلیارد تومان سود دارند، انتظار نداریم این سود در کوتاه‌مدت افزایش پیدا کند.

وی متذکر می‌شود: با این حال، به دلیل سرایت تورم در اقتصاد کشور و در نتیجه درآمد حاصل از فروش شرکت‌ها، اغلب شرکت‌ها از ۱۰ سال پیش تاکنون گردش مالی سالانه‌شان حداقل ۱۰ تا ۱۵ برابر شده است. این در حقیقت ناشی از تسری تورم بوده است.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح می‌کند: بر این اساس، در مجموع سطح ارزندگی بازار سرمایه و بورس، به خصوص در مقایسه با مسکن، خودرو، ارز و طلا مدیریت می‌شود.

آقابزرگی تاکید می‌کند: من کماکان همان‌طور که از ابتدای سال پیش‌بینی کرده بودم، اعتقاد دارم که ارزندگی بازار سرمایه تا پایان سال تا آستانه ۳ تا ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد جای رشد دارد.

وی متذکر شد: به طور قطع بازار سرمایه جای رشد دارد و بخشی از برگشت بازار را در روزهای اخیر شاهد بودیم و انتظار رشد پیاپی شاید به صورت روزانه و کوتاه‌مدت اتفاق نیفتد، اما برآیند بازار تا انتهای سال، بازده مناسب نسبت به سایر بازارها به طور قطع محتمل است.

مسکن سانسور شد

روند بازار مسکن در طول ۶ ماه گذشته کاملا متفاوت بود. بازار مسکن که در این مدت دچار سانسور آماری شدید بود و آمارهای مربوط به بازار مسکن از ابتدای زمستان سال ۱۴۰۱ دیگر منتشر نشده است، نیمه اول سال را به گونه‌ای سپری کرد که معاملات در رکودی‌ترین حالت ممکن قرار داشت.

حالا با پایان فصل اجاره، معاملات اجاره هم به فضای رکودی معاملات خرید و فروش مسکن اضافه خواهد شد.

در این میان، بخشی از آمارهایی که هر ماه مرکز آمار ایران از شاخص قیمت مصرف‌کننده منتشر می‌کند، نشان‌دهنده این است که از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا پایان مردادماه سال جاری، تورم مسکن روندی افزایشی را پشت سر گذاشته است.

در این بین مردادماه با تجربه ۳.۳ درصد رشد تورم، رکوددار افزایش قیمت در ۶ ماه اول سال بوده است. این در حالیاست که مسوولان حوزه مسکن از ابتدای تابستان سال جاری مدعی هستند قیمت مسکن روندی نزولی را تجربه کرده است و این مساله را یکی از دستاوردهای خود در حوزه مسکن می‌دانند.

در همین رابطه، محمود اولاد، کارشناس بازار مسکن درباره وضعیت بازار مسکن می‌گوید: در حال حاضر آمارهای رسمی در حوزه مسکن منتشر نمی‌شود، آمار مرکز آمار نیز نشان می‌دهد که کاهش قیمتی در کار نبوده است.

وی با اشاره به حبس ۹ ماهه آمار مسکن، می‌افزاید: این اتفاق اثر مثبتی قطعا در بازار نخواهد داشت. این تصور غلطی است که فکر کنیم اگر مردم بفهمند قیمت‌ها گران می‌شود و یا گران شده، بیشتر قیمت‌ها تغییر می‌کند. انتظارات تورمی این‌گونه نیست که اگر مردم آمار را نبینند، انتظارات شکل نمی‌گیرد.

این کارشناس بازار مسکن تصریح می‌کند: انتظارات تورمی از خیلی مولفه‌ها تبعیت می‌کند؛ نه فقط شنیدن این‌که قیمت‌ها چقدر شده است. اصلا انتظارات براساس قیمت‌های رسمی میانگین‌شده ایجاد نمی‌شود؛ انتظارات تورمی برای مثال، این‌گونه ایجاد می‌شود که از مشاوران املاک بپرسید قیمت‌ها چند و چگونه شده است. انتظارات قیمت این‌گونه شکل می‌گیرد. یا این که افراد که با هم صحبت می‌کنند، از وضعیت قیمت‌ها بگویند.

اولاد عنوان می‌کند: انتظارات ناشی از میزان اعتمادی است که مردم به سیاست‌های دولت و حاکمیت دارند. انتظارات را سیاست‌های کلان و تحولاتی که در سیاست‌های کلان رخ می‌دهد، شکل می‌دهد؛ نه این‌که آمارها حبس شود.

این کارشناس بازار مسکن متذکر می‌شود: فعالان اقتصادی یا کسانی که در بازار خرید و فروش می‌کنند، این‌گونه نیست که ندانند وضعیت چگونه است. افراد کور نیست؛ می‌توانند آمار را از بنگاه سر کوچه خود بگیرند و ببینند قیمت‌ها چگونه شده است.

اولاد می‌گوید: شما وضعیت قیمت‌ها را می‌بینید؛ این‌طور نیست که بگویید از وقتی قیمت‌ها اعلام نشده، ثبات قیمتی رخ داده است. شما کجا ثبات قیمتی را می‌بینید!؟