چه کسی ایران خودرو را نابود می‌کند؟ | دو غول خودروسازی کشور در آستانه نابودی

با توجه به چالش‌های موجود در صنعت خودروسازی ایران، خصوصی‌سازی دو شرکت بزرگ ایران خودرو و سایپا به‌عنوان یک راه‌حل مطرح شده است. این پیشنهاد از سوی کارشناس صنعت خودرو به منظور بهبود وضعیت این شرکت‌ها و کاهش دخالت دولت در روندهای اقتصادی مطرح می‌شود. در ادامه، بررسی جزئیات این موضوع و دلایل اهمیت آن در بهبود وضعیت صنعت خودرو خواهیم داشت.

پیشنهاد شروط جدید برای واگذاری ایران خودرو و سایپا

در سال‌های اخیر، صنعت خودروسازی ایران با چالش‌های بسیاری از جمله زیان‌های سنگین، کیفیت پایین محصولات، و ضعف در رقابت‌پذیری در بازار داخلی و جهانی روبه‌رو بوده است. در این میان، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که خصوصی‌سازی دو شرکت بزرگ خودروساز ایرانی، یعنی ایران خودرو و سایپا، می‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل مؤثر مطرح شود. یکی از این کارشناسان، امیرحسین کاکایی، از اساتید دانشگاه علم و صنعت و متخصص صنعت خودرو، در این زمینه اظهار نظر کرده است.

کاکایی معتقد است که بهترین رویکرد برای واگذاری این دو شرکت، عقد قرارداد اجاره به شرط تملیک پنج‌ساله میان دولت و بخش خصوصی است. وی تأکید می‌کند که در این فرآیند، هم دولت و هم بخش خصوصی باید شرایط و مقررات دقیقی را تعیین کرده و برنامه‌های مشخص و اجرایی برای بهبود وضعیت این دو شرکت ارائه دهند. علاوه بر این، نظارت نهادهایی مانند دیوان عالی کشور و مجلس شورای اسلامی می‌تواند به جلوگیری از تضاد منافع و تأثیرگذاری منفی بر فرآیند واگذاری کمک کند. همچنین، کاکایی بر نقش شورای رقابت به‌عنوان یک نهاد مستقل برای نظارت بر این روند تأکید دارد.

خصوصی‌سازی، تنها راه نجات صنعت خودروسازی

امیرحسین کاکایی در ادامه به وضعیت بحرانی دو خودروساز بزرگ کشور اشاره می‌کند. او توضیح می‌دهد که این شرکت‌ها در حال حاضر با زیان‌های انباشته روبه‌رو هستند و بدون مداخله دولت نمی‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند. وی تصریح می‌کند که دولت در حال حاضر قادر به بهبود کیفیت تولیدات این شرکت‌ها نیست و نمی‌تواند آنها را مجبور به تولید خودروهای باکیفیت کند. بنابراین، از دیدگاه کاکایی، بهترین راه‌حل، خصوصی‌سازی این شرکت‌هاست تا از این طریق، بخش خصوصی بتواند بدون دخالت دولت، مسئولیت تولید و مدیریت را به عهده بگیرد.

این کارشناس خودرو همچنین می‌گوید که خصوصی‌سازی به معنای عقب‌نشینی کامل دولت از صنعت خودروسازی نیست. او پیشنهاد می‌کند که دولت بخشی از سهام این شرکت‌ها را حفظ کند و از این طریق، امکان نظارت بر عملکرد این شرکت‌ها را داشته باشد. این پیشنهاد، به‌ویژه برای جلوگیری از انحصار و ایجاد رقابت سالم در صنعت خودروسازی کشور حائز اهمیت است.

نیاز به مدیرانی با سهام واقعی

کاکایی در ادامه به ضرورت تغییر در مدیریت ایران خودرو و سایپا اشاره می‌کند. وی تأکید می‌کند که مدیران منصوب از سوی دولت نمی‌توانند نتایج مطلوبی را در این دو شرکت به‌وجود بیاورند. به‌جای آن، باید مدیرانی با سهام واقعی در این شرکت‌ها مسئولیت را به‌عهده بگیرند. این اقدام نه‌تنها به بهبود عملکرد این شرکت‌ها کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند انگیزه‌های بیشتری برای ارتقای کیفیت تولیدات و رقابت‌پذیری آنها در بازار به‌وجود آورد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا منظور او از این تغییرات، کنسرسیوم خصوصی است که در حال حاضر ۳۰ درصد از سهام ایران خودرو را در اختیار دارد، می‌گوید که باید صلاحیت مدیران آینده ایران خودرو به‌طور دقیق مشخص شود. کاکایی می‌گوید که طبق قانون تجارت، سهام تودلی (سهام‌های داخلی و درون‌گروهی) ایران خودرو که به شرکت‌های زیرمجموعه این شرکت فروخته شده‌اند، نمی‌توانند در فرآیند رای‌گیری شرکت کنند. بنابراین، تعیین مدیریت واقعی این شرکت‌ها باید از سوی کنسرسیوم بخش خصوصی صورت گیرد.

چالش‌های سهام تودلی و دخالت دولت

کاکایی در ادامه به مسئله سهام تودلی ایران خودرو و سایپا اشاره می‌کند و می‌گوید که این سهام‌ها به دلیل زیان انباشته، غیرقابل فروش شده‌اند. وی توضیح می‌دهد که اگر قانون تجارت به‌درستی اجرا می‌شد، بسیاری از مشکلات مربوط به مدیریت این شرکت‌ها و مسائل مربوط به سهام تودلی حل می‌شد. اما تاکنون، دولت از اجرای این قوانین خودداری کرده است. این مسئله به‌ویژه به‌خاطر دخالت‌های وزارت صمت در امور این شرکت‌ها بوده که مانع از فروش این سهام‌ها و حل مشکلات موجود شده است.

کاکایی در ادامه تأکید می‌کند که این مسائل در نهایت به تضعیف ایران خودرو و سایپا و افزایش زیان‌های آنها منجر می‌شود. به گفته وی، دولت باید سهام این شرکت‌ها را به بخش‌های خصوصی واگذار کند که توانایی مدیریت آنها را دارند و بتوانند این شرکت‌ها را از بحران فعلی نجات دهند.

راه‌حل‌های پیشنهادی برای واگذاری

در پایان، کاکایی بر این نکته تأکید می‌کند که حل مسئله سهام تودلی و واگذاری ایران خودرو و سایپا به بخش خصوصی ممکن است چندین سال طول بکشد، اما وضعیت بحرانی این شرکت‌ها ایجاب می‌کند که دولت فوراً اقدام به واگذاری این شرکت‌ها کند. او پیشنهاد می‌دهد که دولت سهام این شرکت‌ها را به شرکت‌هایی که قادر به مدیریت آنها هستند، بفروشد و در ازای این واگذاری، تعهدات مشخصی برای نظارت و مدیریت صحیح این شرکت‌ها به آنها ارائه دهد.

کاکایی در این بخش از سخنان خود به تجربه موفق خودروسازی دولتی در چین اشاره می‌کند و می‌گوید که چین یکی از معدود کشورهایی است که در آن خودروسازان دولتی موفق بوده‌اند. البته او توضیح می‌دهد که شرایط چین با ایران بسیار متفاوت است و این موفقیت‌ها به دلیل شیوه‌های خاص مدیریتی و نظارتی دولت چین بوده است. کاکایی هشدار می‌دهد که ایران نباید در مسیر مشابهی حرکت کند و باید از اشتباهات گذشته خود درس بگیرد.

چرا خصوصی‌سازی نمی‌تواند به تعویق بیفتد؟

کاکایی در پایان صحبت‌های خود به لزوم خصوصی‌سازی فوری اشاره می‌کند و می‌گوید که باید مالکیت هر دو شرکت ایران خودرو و سایپا به طور کامل به بخش خصوصی واگذار شود. وی معتقد است که قوانین فعلی در ایران فضای زیادی برای دخالت دولت ایجاد کرده‌اند و این دخالت‌ها مانع از موفقیت شرکت‌های خصوصی می‌شود. او تأکید می‌کند که باید از تکرار اشتباهاتی مانند آنچه که در شرکت نیشکر هفت‌تپه اتفاق افتاد، جلوگیری شود.

کاکایی در نهایت امیدوار است که دولت ایران نحوه اعمال حکمرانی خوب در بخش خودرو را بیاموزد و ساختارهای مناسب را برای واگذاری این شرکت‌ها به بخش خصوصی ایجاد کند. وی می‌گوید که دولت باید از وضعیت مدیریتی فعلی خود فاصله بگیرد و به جای دخالت مستقیم در امور این شرکت‌ها، نقش نظارتی خود را به‌طور کامل ایفا کند.

خصوصی‌سازی ایران خودرو و سایپا چه مزایایی دارد؟ خصوصی‌سازی می‌تواند منجر به بهبود مدیریت و کیفیت تولیدات این شرکت‌ها شود و از دخالت‌های دولت جلوگیری کند.

چرا ایران خودرو و سایپا زیان‌ده هستند؟ زیان‌دهی این شرکت‌ها به دلیل کیفیت پایین تولیدات، مشکلات مدیریتی، و عدم رقابت‌پذیری است.

آیا دولت می‌تواند به طور کامل از صنعت خودرو کنار بکشد؟ دولت می‌تواند بخش‌هایی از سهام این شرکت‌ها را حفظ کند ولی باید نقش نظارتی خود را ایفا کند.

سهام تودلی چیست؟ سهام تودلی به سهامی اطلاق می‌شود که شرکت‌ها به زیرمجموعه‌های خود می‌فروشند و این سهام‌ها در فرآیندهای مدیریتی حق رأی ندارند.

چرا سهام تودلی ایران خودرو و سایپا نمی‌تواند فروخته شود؟ سهام تودلی به دلیل زیان‌های انباشته غیرقابل فروش شده است.

مدیران ایران خودرو باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟ مدیران باید سهام‌دار واقعی شرکت باشند و توانایی مدیریت مناسب را داشته باشند.

چرا خصوصی‌سازی ایران خودرو و سایپا ضروری است؟ برای بهبود وضعیت این شرکت‌ها و کاهش دخالت دولت، خصوصی‌سازی ضروری است.

چگونه می‌توان از مداخله دولت در خصوصی‌سازی جلوگیری کرد؟ با ایجاد قوانین و مقررات مشخص و نظارت دقیق، می‌توان از مداخله دولت جلوگیری کرد.

آیا چین تجربه مشابهی در خودروسازی دولتی دارد؟ بله، چین یکی از کشورهایی است که خودروسازان دولتی در آن موفق بوده‌اند.

چرا دولت باید از مدیریت مستقیم خودروسازان فاصله بگیرد؟ دولت باید نقش نظارتی داشته باشد و از دخالت در مدیریت شرکت‌ها خودداری کند.

آیا کنسرسیوم خصوصی می‌تواند مدیریت ایران خودرو را بر عهده گیرد؟ بله، کنسرسیوم خصوصی که سهام‌دار است، می‌تواند مدیریت این شرکت‌ها را بر عهده گیرد.

چه نهادهایی باید بر فرآیند خصوصی‌سازی نظارت کنند؟ نهادهایی مانند دیوان عالی کشور، مجلس شورای اسلامی، و شورای رقابت باید نظارت کنند.

چگونه خصوصی‌سازی می‌تواند وضعیت خودروسازی ایران را بهبود بخشد؟ خصوصی‌سازی باعث بهبود مدیریت، افزایش کیفیت و رقابت‌پذیری در صنعت خودرو می‌شود.

چه چالش‌هایی در راه خصوصی‌سازی خودروسازان وجود دارد؟ چالش‌هایی مانند سهام تودلی، دخالت‌های وزارت صمت و زیان‌های انباشته وجود دارد.

آیا ایران خودرو و سایپا باید به طور کامل به بخش خصوصی واگذار شوند؟ بله، باید مالکیت این شرکت‌ها به طور کامل به بخش خصوصی منتقل شود تا مدیریت بهتری داشته باشند.