چرا پذیرش «حق امتناع از کار» برای کارگران ضروری است؟ نگاهی به حق فراموش‌شده کودکان کار
محمدمهدی سیدناصری، پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان، در یادداشتی به اهمیت پذیرش «حق امتناع از کار» برای کارگران و تأثیر آن بر کاهش حوادث کار پرداخته و با تأکید بر خلأ ضمانت اجرای مقررات ایمنی، به وضعیت نگران‌کننده مرگ‌ومیر کارگران در ایران اشاره کرده است.
حوادث کار در ایران دیگر یک رویداد نادر یا استثنایی به‌حساب نمی‌آید و به مشکلی ساختاری تبدیل شده است. ارقام منتشرشده لرزه به جان می‌اندازد: مطابق گزارش‌های سازمان پزشکی قانونی، سال گذشته نزدیک به دو هزار کارگر بر اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند؛ این آمار، ایران را در شمار کشورهایی با نرخ بالای مرگ‌ومیر کارگری قرار داده است. این واقعیت تلخ در حالی رخ می‌دهد که قوانین و مقررات متعددی در زمینه ایمنی، بهداشت حرفه‌ای و حفاظت فنی در نظام حقوقی ایران وجود دارد. سؤالی که به ذهن می‌رسد این است: چگونه با وجود این همه قوانین و مقررات، همچنان مرگ کارگران به امری روزمره تبدیل شده است؟ ریشه مشکل در کجاست؟ پاسخ در عدم وجود ضمانت اجرای مناسب و نادیده گرفتن «حق بنیادین کارگر برای امتناع از کار در شرایط ناایمن» نهفته است.
این مسئله تنها به دغدغه کارگران بزرگسال محدود نمی‌شود؛ بلکه تأثیر مستقیمی بر زندگی کودکان کار دارد. کودکانی که در کارگاه‌های رسمی و غیررسمی فعالیت می‌کنند، در زمره بی‌دفاع‌ترین قربانیان این معضل قرار دارند. اگر حق «امتناع از کار» به رسمیت شناخته شود، می‌توان به حمایت ساختاری و مؤثری از این کودکان اندیشید.
تعریف مفهوم «حق امتناع از کار» در حقوق کار
در حقوق کار مدرن، یکی از اصلی‌ترین اصول این است که هیچ کارگری نباید برای دریافت دستمزدی ناچیز، جان و سلامتی خود را به خطر بیندازد. بر اساس مقاوله‌نامه شماره ۱۵۵ سازمان بین‌المللی کار، کارگر این حق را دارد که در هنگام مواجهه با شرایط پرخطر از کار دست بکشد، بدون اینکه ترس از اخراج یا تنبیه داشته باشد. این حق نه یک امتیاز، بلکه یک بخش جدایی‌ناپذیر از حقوق بنیادین انسانی است؛ چراکه هیچ‌کس نباید جان خود را بهای کار کردن قرار دهد.
نظر شما