شاخص آلودگی هوای تهران امروز یکشنبه ۲۵ آذر ۱۴۰۳

فاطمه کریمی در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه به منظور نمایش وضعیت آلودگی هوا به شهروندان دو روش کلی وجود دارد، گفت: روش اول، داده‌های مبتنی بر سنجش ایستگاه‌های زمینی و بر اساس اندازه‌گیری مستقیم آلاینده‌ها در محیط واقعی است که مقادیر واقعی آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق را در زمان واقعی ثبت می‌کند و این روش معمولاً به عنوان استاندارد مرجع برای تحلیل آلودگی هوا مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای انجام ارزیابی‌های محلی، تصمیم‌گیری‌های سریع و انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب است. 

وی روش دوم را مبتنی بر مدل‌های شبیه‌سازی و پیش‌بینی دانست و افزود: در این روش مدل‌های ریاضی، تصاویر ماهواره‌ای، داده‌های هواشناسی و تخمین‌های الگوریتمی برای شبیه‌سازی وضعیت آلودگی هوا استفاده می‌شود و تصویری کلی از کیفیت هوا در مناطق وسیع‌تر ارائه می‌دهد.این روش بیشتر برای پیش‌بینی وضعیت آلودگی هوا در آینده یا مناطقی که پوشش ایستگاه زمینی ندارند، کاربرد و دقت به مراتب کمتری در مقیاس محلی دارد و معمولاً برای تحلیل‌های گسترده و منطقه‌ای مناسب است. 

کریمی با تأکید بر اینکه این دو روش مکمل یکدیگر هستند اما از نظر دقت و کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند و در استفاده از آن‌ها باید این نکته مورد توجه قرار گیرد، توضیح داد: مبنای گزارش‌هایی که توسط شرکت کنترل کیفیت هوا در خصوص وضعیت غلظت و شاخص آلودگی هوا تهیه می‌شود مانند تمامی کشورهای دنیا مبتنی بر استفاده از ایستگاه‌های سنجش کیفیت هواست که مجهز به تجهیزات پیشرفته و به‌روز اندازه‌گیری غلظت آلودگی هوا هستند.

وی با اشاره به اینکه در این ایستگاه‌ها، سنجش غلظت آلاینده‌های هوا در محدوده نزدیک ایستگاه به‌صورت مستقیم و و اقعی اندازه‌گیری می‌شود و این اندازه‌گیری تحت شرایط محلی موجود مانند ترافیک اطراف ایستگاه قرار دارد، اظهار کرد: عملکرد این دستگاه‌ها به‌صورت روزانه رصد و کالیبراسیون و تعمیر دستگاه‌ها طبق پروتکل‌های سختگیرانه و مبتنی بر ضوابط تولیدکننده تجهیزات انجام می‌شود. 

کریمی با بیان اینکه برآورد آلودگی هوا بر اساس شبیه‌سازی مبتنی بر الگوریتم‌ها، تصاویر ماهواره‌ای و مدل‌های پیش‌بینی تولید می‌شود و عملاً بر پایه اندازه‌گیری نبوده و داده‌ها بر مبنای متوسط شبیه‌سازی‌شده در منطقه وسیع‌تری برآورد می‌شود و طبیعتاً با خطای بیشتری همراه است، تصریح کرد: به طور کلی، ایستگاه‌های زمینی از حسگرهای دقیق استفاده می‌کنند، در صورتی که مدل‌های شبیه‌سازی به تخمین و پیش‌بینی متکی هستند. 

سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوا با مثالی در این خصوص توضیح داد: ایستگاه زمینی مانند یک دماسنج دقیق است که دمای یک نقطه خاص را اندازه می‌گیرد اما مدل شبیه‌سازی مانند پیش‌بینی آب و هواست که دمای کل منطقه را به‌صورت میانگین و تقریبی ارائه می‌دهد.

وی تاکید کرد: این روش‌ها هر کدام دارای معایب و مزایایی هستند و اگر به‌صورت مکمل یکدیگر عمل کنند، کاربردی و مفید هستند. 

کریمی با اشاره به اینکه روش شبیه‌سازی ممکن است دقت کمتری در مناطق محلی داشته باشند اما برای برآورد کلی وضعیت آلودگی هوا به‌ویژه برای مکان‌هایی که در آن‌ها ایستگاه سنجش مستقر نیست می‌تواند مناسب باشد، اظهار کرد: این روش برای برآورد کلی وضعیت آلودگی هوا و تخمین اطلاعات مختلف از جمله تولید آلودگی از منابع آلاینده در مقیاس بزرگ و اطلاع‌رسانی تغییرات کیفیت هوا در روزهای آتی نسبت به روز فعلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه در برخی از سایت‌های مبتنی بر شبیه‌سازی، نمایش شاخص بر اساس غلظت آلاینده‌ها انجام می‌شود که برای عموم مردم قابل‌ استفاده نیست اما در روش نمایش وضعیت آلودگی هوا بر اساس مقدار شاخص کیفیت هوا، مقدار آلودگی با توجه به یک عدد بدون بعد یا AQI و با نمایش کُدهای رنگی مشخص نشان داده می‌شود، تصریح کرد: به این ترتیب حتی افرادی که هیچ دانشی از مفاهیم آلودگی و حدود مجاز غلظت آلاینده‌ها ندارند نیز می‌توانند به‌راحتی از وضعیت آلودگی هوا مطلع شوند.

سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اضافه کرد: غلظت ۹۰۰۰ ppb از آلاینده منواکسید کربن در نگاه اول، عدد بسیار زیادی است اما بر اساس طبقه‌بندی EPA، این عدد برابر با شاخص ۹۶ است و در محدود شرایط قابل‌قبول قرار دارد، 

کریمی در پایان گفت: این روش محاسبه و گزارش آلودگی هوا بر اساس مطالعات اپیدمیولوژی و بهداشتی تعیین شده‌ و در تمامی کشورهایی که از این استاندارد استفاده می‌کنند، به‌صورت مشابه و واحد گزارش می‌شود.