شوک مرگبار به بورس ایران؛ مکانیسم ماشه فعال شد و بازار را به کام رکود کشاند!
کارشناسان هشدار می‌دهند: فعال‌شدن مکانیسم ماشه و تحریم‌های جدید از ۵ مهر، بورس ایران را با سقوط بی‌سابقه و رکودی عمیق مواجه خواهد کرد. فشار فروش شدید، کاهش ارزش معاملات و از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران، تنها بخشی از تبعات این شوک اقتصادی است.
مکانیسم ماشه مدتی است که به عنوان مهمترین عاملی منفی این روزها، بر فضای بازار سرمایه سایه افکنده است و زخمی بر پیکر رنجور این بازار است.
بورس در بن‌بست ماشه
معاملات با افت قابل‌توجهی مواجه شده و فشار فروش، در کنار کاهش حجم و ارزش معاملات خرد، نشان‌دهنده تداوم رکود سنگین در بازار است. این وضعیت، اعتماد سرمایه‌گذاران را بیش از پیش تضعیف کرده و چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار را مبهم ساخته است. از سویی دیگر اوج‌گیری دوباره تنش‌ها نیز هنوز جزو احتمالات است و همین موضوع، فضای پرالتهاب اخیر را مبهم‌تر می‌کند و ترس ناشی از این اتفاقات علی‌رغم ارزندگی بازار، اجازه صعود مداوم را به آن نمی‌دهد. به منظور بررسی بیشتر این موضوع، به سراغ علی فراقی، کارشناس بازارهای مالی رفته‌ایم تا با ایشان درباره چشم‌انداز بازار به گفتگو بنشینیم. در ادامه با صبح ساحل همراه باشید.
به نظر شما چند درصد احتمال داشت تا مکانیزم ماشه فعال نشود؟
در این خصوص باید گفت احتمالات بیشتر به سمت فعال شدن این مکانیسم می‌رفت و صرفا در صورتی شاهد فعال نشدن آن بودیم که هردو سمت تا حدودی از مواضع خود عقب نشینی کنند که با توجه به شرایط اخیر این احتمال شانس چندان زیادی نداشت و این اتفاق افتاد. ناگفته نماند که احتمال عقب‌نشینی طرف اروپایی صفر نیست. چراکه در سال‌های گذشته شاهد آن بودیم که پیش از برجام و اتفاقات آن عملا اقتصاد چندسالی با این موضوع دست و پنجه نرم کرد تا در نهایت شاهد وقوع برجام و عقب‌نشینی کشورهای اروپایی از برخی محدودیت‌ها بودیم بر همین اساس نمی‌توان احتمال وقوع این اتفاق را در شراط فعلی نادیده گرفت. با این وجود باید دید در یک هفته زمان پیش رو ایران و کشورهای اروپایی به توافقی برای تعلیق تحریم‌ها دست خواهند یافت یا خیر.
با فعال شدن مکانیزم ماشه، بورس چه وضعیتی را تجربه خواهد کرد؟
با فعال شدن مکانیسم ماشه عملا با دو دسته اثر روانی و حقیقی رو به رو هستیم و تجربه اتفاقات گذشته بارها ثابت کرده که اثرات روانی حتی بسیار قوی‌تر و هیجانی‌تر از اثرات حقیقی بوده است و دست‌کم در کوتاه مدت و میان مدت می‌تواند بازارهای مختلف و بالاخص بازار بورس را در بخش سهام با فشار بیشتر عرضه در بازه‌های کوچک‌تر و پس از آن در بازه‌های میان مدتی و بلند مدتی هدایت کند. به نظر می‌رسد فعال شدن مکانیزم ماشه بورس را به سمت تجربه کردن رکودی مجدد ببرد. البته ناگفته نماند که در این شرایط بانک مرکزی معمولا وارد عمل می‌شود و مجددا با ابزاری که در اختیار دارد و شوک نرخ بهره همانند گذشته جهش و رونق را به این بازار برمی‌گرداند که عملا این شرایط هرچند دارای بازدهی خواهد بود ولی دلچسب و به نفع چرخه اقتصادی همانند دفعه پیشین نخواهد بود.
اگر در ماه‌های آتی تنش‌های ژئوپلیتیک دوباره اوج بگیرد؛ بازار سرمایه چه واکنشی نشان خواهد داد و پیشنهاد شما در صورت وقوع این اتفاق به سهامداران چیست؟
متاسفانه اوج‌گیری دوباره تنش‌ها هنوز هم جزو احتمالات است و همانند اتفاقات یک ساله اخیر چنین اتفاقی می‌تواند تبدیل به یک مورد خاص جدید گردد.
لذا اگر مجدد شاهد اوج‌گیری تنش‌ها باشیم؛ اولین بازار و اثرپذیرترین بازار از نوع منفی، بازار بورس است که می‌توان فاصله گرفتن از آن تا زمانی که شرایط به یک وضعیت مساعد و البته با ثبات برسد را منطقی دانست زیرا اولین هدف فعالیت در هر بازاری حفظ سرمایه است و گام بعدی رشد سرمایه در نظر گرفته می‌شود.
آیا احتمال گسترش استفاده از ابزارهای مالی نظیر اوراق اختیار فروش تبعی در این شرایط وجود دارد؟ چقدر احتمال می‌دهید سهامداران از آن استقبال کنند؟
هرچند همانند دفعات پیشین در شرایط بحرانی، استفاده از ابزارهای مالی همچون اوراق تبعی می‌تواند کمک حال سیاست‌گذاران و مدیران این بازار باشد اما احتمال استقبال همانند دفعات گذشته پایین و ناامید کننده طلقی می‌شود مگر اینکه عملا با تغییرات اساسی رو به رو باشیم که به حد کافی سرمایه‌گذار را نسبت به دیگر بازارها با بازدهی‌های بالاتر همچون ارز و طلا راضی به عقب‌گرد کند. البته با توجه به متغیرهای اقتصادی در شرایط فعلی چنین اتفاق و تصمیمی تا حدودی با احتمال کم یا حتی محال ارزیابی می‌شود.
در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، آیا احتمال گشایش اقتصادی و رونق گرفتن بازار وجود دارد؟
دو پارامتر اساسی در اقتصاد ما، روابط سیاسی و بین‌المللی در خارج از کشور و ساختار ناکارآمد اقتصاد در داخل است که اگر هرکدام از این دو مورد به تنهایی یا در کنار هم، شرایط رو به بهبودی را تجربه نمایند؛ با توجه به پتانسیل بسیار بالای کشور در تمامی بخش‌ها باعث جهش‌های چشمگیری خواهد بود زیرا عملا کشور سال‌ها در اسارت قرار گرفته است و صرفا برخی اوقات گشایش‌های مثبت کوچکی را تجربه کرده است که اگر در آن دقیق شویم؛ کاملا مشخص است که همان اتفاقات کوچک، اثرات قابل توجهی را در اقتصاد کشور از خود به جای گذاشته است. این موضوع نشان دهنده آمادگی بالا کشور برای گشایش اقتصادی، حتی پس از سال‌ها فشار است.
نظر شما