۵۰ اقتصاددان عملکرد دولت سیزدهم را ارزیابی کردند

فردای اقتصاد با پرسش از ۵۰ اقتصاددانان فعال در حوزه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سعی کرده است که برآوردی از ارزیابی آنها از عملکرد اقتصادی دولت طی یک سال و نیم گذشته بدست آورد. نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد که اکثریت قاطع دولت را به دلیل بی توجهی به پیامدهای بی توجهی به احیای برجام و همچنین عملکرد ضعیف در حوزه اقتصاد مقصر می‌دانند.

دولت سیزدهم دولت را در وضعیتی تحویل گرفت که تورم بانک مرکزی ۵۵ درصد بود (تورم نقطه به نقطه مرداد ۱۴۰۰). اکنون پس از یک سال و نیم تورم به ۶۴ درصد رسیده است که نزدیک به اوج تورمی در اوایل سال ۱۴۰۰ است. در همین مدت دلار چهارمین بحران ارزی خود را پشت سر گذاشت و در یک سال و نیم بیش از ۸۰ درصد افزایش یافت. تلاش دولت برای مهار تورم اگر چه ناکام ماند ولی برای بخش تولیدی به دلیل سیاستهای کنترل ترازنامه بانکها هزینه بسیاری داشت. با سیاست کنترل ترازنامه بخش تولید در کنار مشکلات زیادی از جمله افت سرمایه گذاری و عدم وجود چشم انداز روشن، از مشکل تامین مالی نیز رنج برد.
طی یک سال و نیم اخیر تعلل دولت در احیای برجام بسیار مشهود بود. دولت تا چند قدمی توافق پیش رفت و پا پس کشید. گویی اهمیت اثر این توافق بر متغیرهای اقتصادی و اجتماعی را درست ارزیابی نکرده بود و شاید زمانی متوجه اهمیت آن شد که دیر شده بود و بحران اجتماعی در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ نیز وضعیت را سخت تر کرد. انتظارات تورمی جهش مجددی کرد و با این جهش در کنار کسری بودجه بالا اقتصاد ایران دوره سخت و نامبارکی را از سرگذراند که منجر به کوچکتر شدن سفره ایرانیان شد.

پس از چنین تجریه ای عجیب نیست که در نظرسنجی فردای اقتصاد نظر قاطع اقتصاددانان رای به این گزینه باشد که "عملکرد دولت سیزدهم به دلیل عدم توجه به اهمیت تحقق برجام و تعلل در تحقق آن، عدم توان مقابله با کسری بودجه و اثرات پولی آن و عدم استفاده صحیح از ابزارهای پولی و مالی بسیار بد بوده است."
دکتر نوید رئیسی معتقد است که "مهمترین مشخصه اقتصادی دولت سیزدهم، تاکنون، تاکید بر گفتمان پوپولیستی در مقام سخن و فقدان رویکرد و بی‌برنامگی مقام اندیشه و عمل بوده است. از این منظر، دولت سیزدهم نه تنها به لحاظ نظام اندیشگی و عملکرد اقتصادی، بلکه به لحاظ سیاست ورزی نیز چهره‌ای ضعیف و آشفته از خود به نمایش گذارده است."
پرویز خسروشاهی نیز عنوان کرده است که "دولت سیزدهم به دلیل نادیده گرفتن مبانی علمی در امر سیاست گذاری و عدم بکارگیری نیروهای کاردان و مجرب حتی نتوانست مانع بدتر شدن وضع موجود شود."

۶ درصد از اقتصاددانان نیز معتقدند که اگرچه دولت در تحقق توافق ضعیف عمل کرده است، اما در زمینه اقتصاد هر آنچه میتوانسته انجام داده است. گزینه انتخابی آنها این است که "عملکرد دولت سیزدهم به دلیل عدم توجه به اهمیت تحقق برجام و تعلل در تحقق آن خوب نبود، اما در زمینه انتخاب سیاست‌های اقتصادی عملکرد نسبتا قابل قبولی را از خود نشان داده است. "
۴ درصد نیز دولت را حتی در عدم تحقق توافق بی تقصیر دانسته اند و معتقدند که چه در سیاست و چه در اقتصاد کاری بیش از این از دولت ساخته نبود.
۲ درصد نیز عملکرد اقتصادی دولت را مثبت ارزیابی کرده اند و گزینه "عملکرد دولت سیزدهم کاملا قابل دفاع است، تورم کاهشی و رشد اقتصادی مناسب بوده و دولت تقصیر چندانی در افزایش نرخ ارز در ماه‌های اخیر نداشته است." را انتخاب کرده اند.