متاسفانه بیشتر صادرات ما مواد خام است

مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین براین باور است: اینکه نمی توانیم صادرات خوبی داشته باشیم، بیش از 55 درصد آن گاز ، میعانات، فرآورده های نفتی و پتروشیمی که آمار گمرک موجود است. یعنی بیش از نیمی از صادرات ما از طریق نفت است و اسم آن را صادرات غیرنفتی می گوییم.

مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفتگو با صفحه اقتصاد، درباره تعهدات ارزی صادرکنندگان گفت: یک اصل را بپذیریم که صادراتی به درد مملکت میخورد که ارز به چرخه رسمی تجارت برگردد. یعنی اگر ارز حاصل از صادرات ما تبدیل به خروج سرمایه شود بهتر است که آن صادرات اصلاً انجام نشود. در طی یک دهه گذشته مبلغ بسیار زیادی برای خروج سرمایه انجام شده است، این خروج سرمایه از کجا ارز آن تامین می شود؟ قاعدتاً پول نفت شامل خروج سرمایه نمی شود. اگر هم بشود تخلف واضحی است یعنی کسی ارز از بانک مرکزی گرفته و واردات جای آن انجام نداده است و بخشی می تواند این مسئله باشد اما بخش بسیار سختی است.

وی ادامه داد: در نظر بگیرید رقم بالایی کالای قاچاق وارد کشور می شود که بخشی از طریق قاچاق تامین ارز می شود ولی الباقی از کجا تامین می شود؟ از محل صادرات انجام می شود. پس صادراتی به درد کشور می خورد که ارز آن داخل چرخه رسمی تجارت برگردد. این نوع برگشتن چگونه است؟ سامانه نیما خوب است یا باید در جایی صادرات مقابل واردات انجام شود؟ یا اجازه دهیم در بازار متشکل ارزی این اتفاق رقم بخورد؟ اینها راه حل های ابزاری برای یک هدف است و می توان هر یک از این ابزار را قبول داشت یا انتقاد داشت که کار کارشناسی می طلبد و متخصص کسی است که کار مالی و بانکی را خوب بداند و اقتصاد مالی را بداند و با صادرکننده همراه شود.

مجیدرضا حریری

حریری براین باور است: نکته بسیار مهم این است، باید مشخص شود ارز از کجا آمده است. صادرکننده در کشور ما به شدت حمایت می شود یعنی همه نوع فعالیت صادراتی معاف از مالیات است و در اقتصاد دیگری در دنیا این را سراغ ندارم. در فعالیت تجاری، چه صادرکننده چه واردکننده و چه تولیدکننده باشید اگر سود داشته باشید مالیات به دولت پرداخت کنید اما در کشور ما همه نوع فعالیت صادراتی معاف از مالیات است، همه مالیات ارزش افزوده به صادرکننده برمی گردد حتی اگر با تاخیر باشد ولی قانونی برمی گردد. ولی در کشورهای دیگر این چنین نیست. صادرکنندگان آنقدر مورد حمایت و معافیت مالیاتی نیستند.

رییس اتاق بازرگانی ایران وچین در پاسخ به این سوال، چطور می توان بحث صادرات را رونق داد؟ گفت: آمار صادرات قبل از تحریم ها موجود است و بعد از تحریم نیز وجود دارد که تفاوت زیادی به چشم نمی آید. اینکه نمی توانیم صادرات خوبی داشته باشیم، بیش از 55 درصد آن گاز ، میعانات، فرآورده های نفتی و پتروشیمی که آمار گمرک موجود است. یعنی بیش از نیمی از صادرات ما از طریق نفت است و اسم آن را صادرات غیرنفتی می گوییم.

مجیدرضا حریری

وی ادامه داد: حدود 24-23 درصد که برخی سال ها تا 28 درصد نیز رسیده، صادرات محصولات معدنی است که به شکل خام صادر می کنیم. حداقل 75 درصد از صادرات غیرنفتی ما خیلی کار افتخارآمیزی نیست. 25 درصدی که باقی می ماند بخش هایی سیمان است و بخاطر انرژی ارزانی که می گیرند صادر می کنند و یا پتروشیمی ما به دلیل خوراک ارزانی که می گیرند می تواند صادر کنند یا فولاد اگر صادر می کنیم چون از سوخت و انرژی رایگان استفاده می کند. اگر صادرات ما خوب نیست به یک عیب قدیمی باز می گردد که مطابق بازارهای بین المللی تولید نداریم. یعنی تولیدی که بتوانند در بازارهای بین المللی رقابت با رقبا داشته باشد که باید این رقابت روی کیفیت یا در قیمت باشد متاسفانه نداریم. اگر دو بازار عراق و افغانستان را از ما بگیرند فقط خام صادرات می کنیم.

گفتگو: زهرا ترابی