کسری بودجه از طریق مالیات جبران نمی شود

صفحه اقتصاد - زهرا ترابی: معینی تحلیلگر اقتصادی گفت: تئوری هایی که درباره تورم داریم باید گفت تورم ناشی از نقدینگی در آن جایی ندارد. مهم این است که تلاش هایی که شده دولت تصور می کند نقدینگی را کنترل و تورم کم می شود ولی چنین چیزی صورت نگرفته است.

شهرام معینی تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با صفحه اقتصاد، اولویت های بودجه 1402 گفت: اولین چیزی که باید بدانیم این است، مفهوم بودجه در چند سال اخیر بعد از تحریم با بودجه در سنوات دورتر فرق کرده است. بودجه در سالهای خیلی دورتر این بود که ما درآمدهایی داشتیم و نیمی از آن در بحث هزینه های جاری صرف می شد که عمدتاً حقوق و دستمزد یا سایر مخارج جاری بود.

وی ادامه داد: نیمی دیگر از بودجه که درآمدهای نفتی هم نقش زیادی در آن داشتند در بخش عمرانی می رفت. این شیوه از بودجه قبل از انقلاب بود. سازمان برنامه و بودجه تا حد زیادی برای این ایجاد شده بود که این درآمدهای نفتی درست سرمایه گذاری شود. صنایع زیادی که داشتیم، استارت بسیاری از صنایع در دهه 40 در ایران اتفاق افتاده بود و بر همین اساس بود درآمدی داریم که بیش از مخارج جاری ماست و در قالب بودجه نیمی از آن را سرمایه گذاری می کنیم و نیم دیگری از آن کمتر یا بیشتر برای تامین مخارج جاری می رود.

معینی تصریح کرد: در الگوی بودجه باید مواردی را مدنظر باشد، اینکه در پروژه های عمرانی و غیره سرمایه گذاری شود. مهم است که کجا سرمایه گذاری شود، ضمناً اهمیت برای رشد اقتصادی داشته باشد. به زمانی رسیدیم که تحریم شدیم. به طور کلی معنای بودجه عوض شد. می توان گفت سازمان برنامه و بودجه معنی زیادی ندارد ولی ما همچنان با آن تفکر غرب درباره بودجه حرف می زنیم چون درآمد نفتی چندانی نداریم و مقداری درآمد داریم که هزینه های جاری را پوشش می دهد و نیاز به سازمان بزرگ ندارد.

وی اضافه کرد: اولویت اینجا چه معنایی دارد؟ قدری درآمد داریم که حقوق و دستمزد را پرداخت می کنیم. در حال حاضر چند گزینه وجود دارد که بین آن فکر کنیم چه چیزی اولویت دارد و چه چیزی اولویت ندارد. ما بودجه عمرانی نداریم. درست است در بودجه چیزی به عنوان بودجه عمرانی می نویسیم ولی آنقدر جزئی است و در مرحله عمل و تخصیص ان هم محقق نمی شود. بنابراین، بودجه به معنای سابق وجود ندارد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: نکته دیگری که وجود دارد و اینکه از معدود نکاتی که در بودجه ها مانده است بحث افزایش دستمزد سالانه است. سالها در اقتصاد ایران این تفکر را داشتیم که تورم ناشی از رشد نقدینگی است. از بس تکرار شده تقریبا سر این کمتر کسی تردید می کند. در واقع امروزه تئوری هایی که درباره تورم داریم باید گفت تورم ناشی از نقدینگی در آن جایی ندارد. مهم این است که تلاش هایی که شده دولت تصور می کند نقدینگی را کنترل و تورم کم می شود ولی چنین چیزی صورت نگرفته است.

او در خصوص راهکار را بهبود تدوین بودجه گفت: هیچ راهکار بخصوصی نداریم. می توانید دستمزدها را افزایش دهید که باعث تورم می شود و می توانید دستمزدها را افزایش ندهید که تورم ندارید. وقتی دستمزد افزایش پیدا نکند نمی توان بیشتر از قبل کالا بخریم. این هم فایده ندارد. امکانی برای راه حل دیگر وجود ندارد. یکی از چیزهایی که می توانید در بودجه انتخاب کنید این است که تورم چقدر وجود داشته باشد. البته اگر دستمزدها را زیاد کنید تورم نیز زیاد می شود. همچنین می توانید دستمزدها را زیاد نکنید و تورم در وضعیت فعلی باقی می ماند. در هر دو حالت تاثیر برروی وضع ما ندارد. اگر بتوانید دستمزدها را افزایش ندهید تورم کمتری می شود به دلیل اینکه قدرت خرید بیشتر نمی شود.

معینی با بیان اینکه کسری بودجه به سوی مالیات جبران نمی شود تصریح کرد: شما از پس اندازکنندگان مالیات می گیرید. فرض کنید مالیاتی که از صنایع می گیرید را بیشتر کنید یا از هر فرد دیگری که ثروتمند است بیشتر مالیات بگیرید. این اقشار که قبلاً کمتر مالیات پرداخت می کردند پس انداز بزرگتری داشتند و الان که از آنها مالیات می گیرید پس انداز کمتری دارند. سرمایه گذاری در کشور از کجا تامین می شود؟ از محل همین پس اندازهاست. پس شما از افراد ثرتمند و از صنایع و اقشار ثروتمند می توانید بیشتر مالیات بگیرید. در نتیجه پس انداز سالانه افراد را کم می کند که سرمایه گذاری کمتر می شود.

او اضافه کرد: دستمزد افراد بیشتر می شود، می توانند بیشتر خرج کنند. پس آیا می توان بیشتر مالیات گرفت و بیشتر دستمزد داد؟ بله. در واقع می توانید بیشتر دستمزد بدهید که افراد خرج کنند ولی از محل کاهش سرمایه گذاری است. داخل یک کشور وقتی به یک عده ای بیشتر دستمزد می دهید بیشتر خرج می کنند و این از سرمایه گذاری کم می شود. با کاهش پس انداز سرمایه گذاری کمتر می شود و دستمزدها افزایش می یابد و بیشتر خرج می کنند.