چشم انداز قیمت بیت کوین و «پامپ» و «دامپ» ارزهای دیجیتال

صفحه اقتصاد - بازار ارزهای دیجیتال یا کریپتو کارنسی ، روزهای سختی را تجربه می کند. در حال حاضر، حجم بازار ارزهای دیجیتال نسبت به یک سال قبل، تا حد یک سوم کاهش پیدا کرده و قیمت هر بیت کوین از 68 هزار دلار به 16 هزار دلار، کاهش پیدا کرده است.

تاکنون بیت کوین و ارزهای دیجیتال، چند بار در یک دهه گذشته، شاهد افزایش قیمت شدید و در ادامه کاهش قیمت شدید بوده اند، اما این که قیمت های فعلی، پایین ترین قیمت های مقطع فعلی بوده و یک بار دیگر رشد قیمت اتفاق می افتد، جای بحث وجود دارد. چرا که برخی اعتقاد دارند احتمال کاهش قیمت بیت کوین تا 10 هزار دلار هم، وجود دارد.

در گفتگوی « صفحه اقتصاد » با مهندس حسین قریب (تحلیلگر بازار ارزهای دیجیتال و مدیرعامل شرکت سیتکس)، شرایط فعلی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال و احتمال صعود مجددشان یا کاهش بیش تر آنها در اواخر سال 1401، یا اواخر سال 2022 و اوایل سال 2023 میلادی، بررسی شده است.

*****

*مدت زیادی هست که قیمت ارزهای دیجیتال کاهش پیدا کرده و قیمت بیت کوین در محدوده زیر 20 هزار دلار قرار دارد. بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، تا الان و نسبت به یک سال قبل، بیش از 70 درصد کاهش قیمت داشته اند.

در ماه های اخیر، قیمت جهانی طلا و قیمت بیت کوین و کلاً ارزهای دیجیتال، با هم افزایش و کاهش پیدا می کردند. در روزهای اخیر، قیمت طلا افزایش پیدا کرد، اما قیمت ارزهای دیجیتال و بیت کوین کاهش قیمت داشتند. به نظر شما، این تفاوت در بازار جهانی طلا و بازار ارزهای دیجیتال به چه علت اتفاق افتاده است؟

-هر کدام از این بازارها، ماهیت خاص خودشان را دارند و بعضی وقت ها، این بازارها هم راستایی پیدا می کنند. در مورد این که این هم راستایی را یک قاعده کلی بدانیم که همیشه و حتما، همین طور است، باید گفت که این طور نیست. چون هر کدام از این بازارها با توجه به عمق زمان پیدایش، بازیگران مختلفی که دارند و مسائلی که در هر بازار وجود دارد، با همدیگر متفاوت هستند.

در این مدت، برخی حوادث فاندامنتالی مثل ورشکستگی یکی از بزرگترین صرافی های ارز دیجیتال به نام صرافی اف تی ایکس ( FTX ) اتفاق افتاد، یا چندی پیش مشکلات خاصی برای کوین خاصی به نام « لونا » پیش آمد. همه این اتفاقات، مربوط به جامعه کریپتو کارنسی بوده و نه ربطی به طلا دارد و نه ربطی به دنیاهای مالی دیگر دارد.

بنابراین، هر کدام از بازارها، می توانند مسائل خبری، تکنیکالی و فاندامنتالی خاص خودشان را داشته باشند. در مجموع، در برخی مواقع، این بازارها با همدیگر، هم راستایی پیدا می کنند، اما هیچوقت این هم راستایی یک قاعده کلی نیست و نخواهد بود.

چشم انداز قیمت بیت کوین

*موضوع نرخ تورم آمریکا و نرخ بهره ای که در آن کشور اِعمال می شود، بر بازارهای مختلف تاثیر زیادی دارد و همچنین بر وضعیت ارزهای دیجیتال تاثیر می گذارد. در حال حاضر، نرخ تورم آمریکا به 7 درصد کاهش پیدا کرده و شدت افزایش دادن نرخ بهره، یک مقدار کمتر شده. در حالی که ماه های قبل، هر ماه نرخ بهره به اندازه 75 صدم افزایش پیدا می کرد، اما آخرین بار در 23 آذر 1401، بانک مرکزی فقط به اندازه نیم درصد نرخ بهره این کشور را به خاطر کنترل کردن نرخ تورم افزایش داد.

در کنار ورشکستگی برخی صرافی های ارز دیجیتال و بقیه مسائل این بازار، آیا همین کاهش تورم آمریکا و کاهش شدت افزایش نرخ بهره، نمی توانست یک مقدار هم به نفع این بازار تمام شود؟

-در مدل های کلان مالی و در بسترهای اقتصاد کلان، یک موضوع خیلی مهم بوده و آن هم روند است. روندی که الان در اقتصاد دنیا وجود داد، روند پویا و فعالی نیست. هر چند که یک عامل می تواند این اوضاع را بالا و پایین کند، اما الان روند اقتصاد کلان دنیا، با چالش های زیادی مواجه است.

این وضع، در بازارهای پُر ریسکی مثل کریپتو کارنسی که خیلی نوپا هستند و بازیگران آن هم، حرفه ای نیستند، آثار خاصی بر جای می گذارد. این نوع بازارها با یک یا دو خبر، یا یک اتفاق کوچک، تاثیر می گیرند و نمی توانند خودشان را ریکاوری یا بازیابی کنند. چون هنوز در حوزه اقتصاد کلان دنیا، بستر لازم برای این که یک مقدار از سرمایه ها به سمت بازار پُر ریسکی مثل کریپتو کارنسی بیاید، فراهم نشده.

*شاخص دلار در هفته های اخیر کاهش قابل توجهی داشته و از محدوده بی سابقه در دو دهه اخیر و بالای 114 واحد به 104 واحد فعلی، کاهش پیدا کرده است. کاهش شاخص دلار، به نفع طلا شده و در روزهای گذشته، قیمت جهانی هر اونس طلا به محدوده بالای 1800 دلار رفت.

در حالی که در هفته های قبل، قیمت اونس طلا تا حدود 1600 دلار سقوط کرده بود. طلا چه مشخصاتی دارد که در روزهای اخیر توانسته رشد کند و متفاوت از ارزهای دیجیتال شود؟

-در مورد مفهوم ارزهای دیجیتال در دنیا و این که این ارز دیجیتال، یک پول یا یک دارایی است و چه جنسی دارد، اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، اما طلا، تعیین تکلیف شده و طلا به عنوان یک دارایی بسیار گران بها و مشخص، شناخته شده. بازار طلا، بنیان خاصی برای خودش ساخته و سال های سال توانسته روند خودش را نسبت به دلار یا چیر چیز دیگر مشخص کند.

در مورد رمز ارزها، برخی اعتقاد دارند که نوعی پول بوده و شاخصه های بعضاً رقابتی هم در دنیا دارد. بنابراین، وضعیت طلا را نمی توان با ارزهای دیجیتال یکسان دانست. من فکر نمی کنم اگر اتفاقی در مورد طلا رخ می دهد، در مورد کریپتو کارنسی هم رخ بدهد.

*در لیستی که در حوزه بازار ارزهای دیجیتال ارائه می شود، در ماه های قبل بعضی ارزها، جزو 10 ارز برتر این بازار بودند. در حال حاضر، یک تعداد از ارزهای که قبلاً جزو 10 ارز برتر دنیا بودند، به رده های پایین تر سقوط کرده و در ردیف هایی پایین تر قرار گرفته اند. در همین وضعیت فعلی، ارزهایی مثل «پالیگان» یا برخی ارزهای دیجیتال دیگر مثل «دای» ، جایگاه بهتری در بازار کسب کرده اند.

در حال حاضر، ارز دیجیتال پالیگان در رتبه 10 این بازار قرار گرفته است. در حالی که ماه های قبل، ارز سولانا جزو 10 ارز برتر بازار بود و الان در رتبه 15 بازار قرار دارد. این تغییر و تحول جایگاه ارزهای دیجیتال، چگونه اتفاق افتاده و چگونه حجم بازار برخی ارزها کمتر شده ولی بعضی ارزهای جدید موفق تر عمل کرده اند؟

-من تاکید زیادی می کنم که در بازار ارزهای دیجیتال یا بازارهای مالی جدید، بازیگران آن باید به تمام جوانب توجه کنند. یکی از این جوانب، اتفاق پیش آمده در مورد ارز « لونا » بود که از اول قرار بود هم راستا با ارز « اتریوم » باشد و حتی با اتریوم رقابت کند.

بازیگران، توسعه دهندگان و فالوورهای هر ارز دیجیتال، در یک بازه زمانی باعث می شوند رفتاری در مورد یک کوین ایجاد شود. این رفتار، آن زمان را می طلبد و گاهی اوقات، در بعضی کوین ها در روزهای به اشتراک گذاشتن آنها، یا اخباری که برای آنها ایجاد می کنند، به دنبال پامپ و دامپ هایی هستند که سود خودشان را از بازار ارزهای دیجیتال بگیرند.

کسانی که می خواهند سرمایه گذاری کنند، باید بدانند این بازار نوپا بوده و شواهد و قرائن نشان می دهد که هیچکدام از این ارزها پایدار نیستند. در اینجا مدیریت ریسک است که می تواند سرمایه افراد را بین کوین های مختلف پُرریسک یا کم ریسک، توزیع کند.

اگر کسی می خواهد در این بازار نوپا سرمایه گذاری کند، باید وایت پیپر (برگه مرام نامه و معرفی پروژه) هر ارز دیجیتال را مطالعه کند و حامیان و توسعه دهندگان آن ارز را بشناسد. این وایت پیپر و توسعه دهندگان هر ارز دیجیتال، می تواند نشان بدهد که یک ارز، آینده روشن دارد یا با تزلزل مواجه می شود.

از طرف دیگر، در دنیا اتفاقات خاصی در حال رخ دادن بوده و یک رقابت بعضاً ناسالم برای از گردونه خارج کردن بعضی صرافی های ارز دیجیتال یا کوین ها اتفاق می افتد. این رقابت ناسالم، مشکلات زیادی را ایجاد کرده یا می تواند ایجاد کند. بنابراین، افراد باید سرمایه های خودشان را به گونه ای مدیریت کنند که نگذارند آن رقابتی که در سطح کلان انجام می شود، به این سرمایه ها آسیب برساند.

مهندس حسین قریب تحلیلگر بازار ارزهای دیجیتال و مدیرعامل شرکت سیتکس

*به پدیده های پامپ (افزایش ناگهانی) و دامپ (کاهش ناگهانی) ارزهای دیجیتال اشاره کردید. از نظر شما، توسط چه کسانی قیمت برخی ارزهای دیجیتال در یک مقطع زمانی کوتاه به طور جهشی افزایشی یا کاهشی می شود و سرمایه گذاران بزرگ بازار می توانند سودهای کلانی ببرند و تعداد زیادی ضرر کنند؟

-در اینجا بحث منافع مطرح بوده و به هر حال شخصی مثل «ایلان ماسک»، مسیر ارزهای دیجیتال را تغییر می دهد. برای مثال، ایلان ماسک به ارزهای خاصی اهمیت می دهد در حالی که این ارزها «شِت کوین» هستند. شِت کوین ها، کوین های نامعتبر و کوین های شوخی هستند.

وقتی صحبت از منافع بوده و قصد این است که اعتبارات مالی را برای یک شخص و یک مجموعه ایجاد شود، این کار و بازار، دیگر چندان قاعده بردار نیست. کسانی که در پشت پرده قرار دارند و منافع خاصی دارند، از این پامپ و دامپ ها استفاده کرده و متاسفانه افراد زیادی در این بازار ضرر می کنند.

در زمان پامپ و دامپ شدن یک ارز دیجیتال، افراد عادی بازار، گام های بعدی را برمی دارند ولی آن افرادی که به دنبال سود زیاد هستند و پامپ و دامپ را انجام می دهند، گام های اول را برمی دارند. همین افراد، به سرعت عرصه را خالی می کنند یا پول خودشان را جا به جا می کنند. آن کسانی که این مسیر را دنبال کردند در این بازی ها سرمایه شان از بین می رود.

*ارز دیجیتال «پالیگان» در سال 2017 عرضه شده بود و در مورد آن می گویند امنیت بالایی دارد. قیمت این ارز در زمان اوج حدود 3 دلار بود و الان به کمتر از یک دلار رسیده است. به طور خاص در مورد این ارز یا ارزهای دیگر که به سرعت ارتقای رتبه پیدا می کنند چه دیدگاهی دارید؟

-اگر ما الان فرضاً در مورد ارز دیجیتال « پالیگان » صحبت می کنیم، این صحبت ما به معنای سیگنال دادن نیست و نباید این صحبت ها به عنوان سیگنال دانسته شود. اساساً قاعده این بود که ارزهای دیجیتال، بر اساس تکنولوژی و پروژه ای که دارند یا بر اساس این که مشکل خاصی را برطرف کنند، رتبه کسب کنند.

در حالی که ایلان ماسک، این قاعده و چرخه را به هم ریخت و خراب کرد. در نتیجه، بعضی کوین ها به طور غیر منطقی به رتبه هایی بالایی دست پیدا می کنند. این نوع افراد که به دنبال منافع خودشان بودند، باعث شدند این ماجرا، قاعده تکنولوژی محور نداشته باشد.

موضوع عرضه و تقاضا از ابتدا پایه ارزشگذاری رمز ارزها بود، ولی این افراد، باعث شدند عرضه و تقاضا به نحو نادرستی شکل بگیرد. عرضه و تقاضا قرار بود بر اساس حل مشکل و محور تکنولوژی هرسیستم باشد، اما این عرضه و تقاضا از یک جا به بعد به سمت منافع مجموعه های بزرگ یا آدم هایی رفت که در پشت صحنه، باعث رتبه دادن به بعضی از ارزهای دیجیتال بودند.

چشم انداز قیمت بیت کوین

*در روزهای اخیر، محدوده قیمتی 16 هزار و 750 دلار بیت کوین، از دست رفت و کاهش بیش تری اتفاق افتاد ولی الان به محدوده 16 هزار و 750 دلار برگشته است. محدوده ها و حمایت های دیگری از قبیل 16 هزار و 370 دلار هم برای سقوط و کاهش قیمت احتمالی بیت کوین مطرح شده.

یک تحلیل این است که در صورت کاهش قیمت و عدم حمایت خریداران، بیت کوین تا 16 هزار دلار سقوط می کند. در مورد ارزهای دیجیتال دیگر، همین نوع تحلیل ها وجود دارد. با توجه به این که شدت افزایش نرخ بهره در آمریکا، یک مقدار کاهش پیدا کرده، برای ماه های پایانی سال 1401 یا اواخر سال 2022 و اوایل سال 2023 میلادی، چشم انداز این بازار را چگونه می بینید؟

-در این زمینه، وقوع مسائل فاندامنتالی جدید می تواند تاثیر منفی بگذارد و باعث کاهش قیمت ارزهای دیجیتال شود. به نظر می رسد بیت کوین به عنوان سردسته ارزهای دیجیتال، در محدوده هایی مثل 18 هزار دلار، پایه ریزی های محکمی را انجام داده است. هر چند که بعضی تحلیل ها کاهش قیمت تا 14 هزار دلار و 12 هزار دلار را نیز پیش می بینی می کنند.

اگر مسائل فاندامنتالی دیگر، اتفاق نیفتد، بیت کوین می تواند در 5 ماه آینده، تغییر مسیر بدهد و بتواند به اعداد حدود 20 هزار دلار برگردد. از آن مرحله به بعد، باز هم باید رصد شود که به چه سمتی می رود.

در حال حاضر، کاهش قیمت ارزهای دیجیتال اتفاق افتاده و عده زیادی ترسیده و اذیت شده اند. به نظر من، اگر کسانی به طور هوشمندانه عمل کنند زمان فعلی، زمان خوبی برای خرید پلکانی است. به هر حال، اعداد 16 هزار، 14 هزار و 12 هزار دلار پیش بینی شده ولی به نظر می رسد، الان افراد می توانند به طور پلکانی خرید کنند.

در این حالت، ممکن است قیمت بیت کوین، از اینجا به بعد افزایش پیدا کند، یا سطوح پایین تر را هم ببیند. در صورتی که افراد نباید همه سرمایه های خودشان را برای خرید در قیمت های 14 هزار یا 12 هزار دلار، نگه دارند. چرا که ممکن است در صورت افزایش قیمت، این منتظر ماندن باعث جا ماندگی این افراد شود. افرادی که هوشمندانه عمل می کنند، می توانند در قیمت های فعلی، میانگین قیمت خریدهای خودشان را کم کنند.

مهندس حسین قریب تحلیلگر بازار ارزهای دیجیتال و مدیرعامل شرکت سیتکس

*در سال 2017 قیمت بیت کوین از محدوده 20 هزار دلار تا 3 هزار دلار سقوط کرد و در سال 2018 رشد مجدد بیت کوین شروع شد. در وضعیت فعلی، نظر شما این است که صعود بیت کوین دوباره تکرار می شود و بیش تر احتمال می دهید قیمت بیت کوین افزایش پیدا کند و نه کاهش. درست است؟

-در حالت فعلی، اگر مساله خاص فاندامنتالی پیش نیاید یا اخبار و مسائل مختلف، مسائل جدیدی را برای اقتصاد کلان دنیا، به وجود نیاورند، ارزهای دیجیتال به خاطر افزایش کاربری ابزارهای دیجیتال، قاعدتاً وسیله استفاده شرکت ها، انسان ها و دولت ها خواهند شد.

وقتی ورود آدم های بیش تری به این حوزه اتفاق بیفتد، قطعاً این وضع باعث رشد قیمت ارزهای دیجیتال خواهد شد. در وضعیت فعلی، بحث زمان مطرح بوده و این رشد ممکن است دیرتر یا زودتر اتفاق بیفتد ولی ماجرا این است که به خاطر مهاجرت انسان به دنیای دیجیتال، انسان چاره ای ندارد به غیر از این که بخواهد با این نوع سیستم ها کار کند.

بنابراین، چنین وضعی نوید این را می دهد که در آینده نه چندان دور، این کاهش قیمت ها جبران شود و ارزهای دیجیتال، دوباره صعود خودشان را انجام بدهند. به هر حال، مسیر کلان دنیا به سمت دیجیتالی شدن و استفاده از ابزارهای دیجیتالی است.