منابع کسری بودجه به چه صورت تامین می شود؟

تحلیلگر اقتصادی براین باور است: بودجه باید بودجه عملیاتی و دارای اهداف بودجه‌ای باشد، یعنی هم در ردیف‌های بودجه قدرت مانور باشد و بشود از ردیف‌های مختلف بر اساس نیازهای مختلف انجام گیرد و هم هدف دار باشد.

کمیل طیبی کارشناس اقتصادی در گفتگو با صفحه اقتصاد، درباره چالش صورت گرفته بین رئیس کل سابق بانک مرکزی و وزیر امور اقتصادی و دارایی در خصوص کسری بودجه گفت: از اینکه کسری بودجه وجود دارد و شکاف بودجه و رابطه‌ای بین درآمد و هزینه دیده می شود شکی نیست اما اینکه در دولت جدید مطرح شود که بدون هیچ گونه فشاری به بانک مرکزی اتفاق افتاده یعنی نشر پول نبوده یا پول چاپ نکرده‌ایم که این هم باید شفاف سازی شود. منابع کسری بودجه به چه صورت تامین می شود؟ منابع بودجه‌ای که صرف هزینه‌ها می شود باید در این شرایط سهم درآمدهای دولتی و منابع کسری مشخص و شفاف سازی شود.

استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان ادامه داد: سوالی که اینجا بوجود می آید؛ سهم حاصل از فروش نفت یا ناشی از درآمدهای مالیاتی چقدر بود؟ یک زمانی درآمدهای مالیاتی به واسطه رکود تحقق پیدا نمی کند چون سهم عمده‌ای از این درآمدها به مالیات‌هایی برمی گردد که از کسب و کارها و صنایع مختلف گرفته می شود که در شرایط رکود معمولا به تعویق می‌افتد.

دکتر کمیل طیبی براین باور است: در اقتصاد ما با توجه به شرایط تورم و رکودی که حاکم است معمولا فرار مالیاتی زیاد است، پس سؤال اصلی که هست؛ بالاخره این منابع بودجه و به ویژه منابع کسری از کجا تامین می شود؟ اگر غیر از استقراض از بانک است، همانطور که گفته می شود استقراض از بانکها اتفاق نیفتاده است یعنی بانک‌ها تحت فشار قرار نگرفته‌اند و بدهی دولت به بانک به وجود نیامده است که باز الان این سؤال وجود دارد. تنها راهی که در اینجا می ماند فروش اموال سرمایه‌ای و اموال دارایی است. اموال دارایی همان فروش اوراق مشارکت و اموال سرمایه‌ای مستغلاتی که در اختیار دولت است و در مسیر خصوصی سازی اتفاق می افتد و راهی جز اینها وجود ندارد تا تامین در این شرایط میسر شود.

وی در پاسخ به این پرسش، خیلی ها براین باور هستند، اگر دولت بودجه ۱۴۰۱ را بسته بدون کسری بودجه با بی برنامگی بوده، اظهار کرد: بنابراین، بودجه باید بودجه عملیاتی و دارای اهداف بودجه‌ای باشد، یعنی هم در ردیف‌های بودجه قدرت مانور باشد و بشود از ردیف‌های مختلف بر اساس نیازهای مختلف انجام گیرد و هم هدف دار باشد، این هدف دار بودن بودجه از ابتدا با توجه به تدوین آن برنامه‌های بودجه‌ای باید شکل گیرد که میان مدت و بلند مدت است تا بتواند جواب دهد.

این استاد اقتصاد دانشگاه براین باور است: آیا واقعا بودجه عملیاتی شده است؟ صورت مخارج و صورت دریافت‌ها به چه صورت است؟ آیا این تغییرات در آن اتفاق افتاده یا خیر؟ همان بودجه‌ای که مجلس هم تصویب کرد که یک بودجه سنتی است. کسری بودجه ۱۴۰۰ را به صورت یک امر بالقوه باید در نظر بگیریم که آیا منابع این بودجه امکان تحقق دارد یا خیر؟ ممکن است دولت پیش بینی داشته باشد از اینکه رشد اقتصادی اتفاق می افتد و این رشد اقتصادی کمک می کند که بخشی از این کسری منابع و منابع بودجه‌ای تامین شود که این نیازمند شفاف سازی دولت است.

وی با اشاره به اینکه شفاف سازی تا به امروز صورت نگرفته است، گفت: اقلام بودجه‌ای مشخص است اما اینکه ادعا می شود مثلا بودجه مهرماه بدون فشار به بانک مرکزی و بدون استقراض اتفاق افتاده است، پس منابع آن از کجا تامین می شود؟ نکته دیگر، دولت ممکن است دست به انضباط مالی بزند. انضباط مالی در بودجه یعنی بخشی از ردیف‌های غیر مولد است،‌ آیا دولت توانسته به اینها سر و سامان دهد یا خیر ؟

گفتگو: زهرا ترابی