سیاست‌مداران طوری برنامه ریزی کنند که باعث خروج پزشکان از کشور نشوند

فرار پزشکان یا رفتن پزشکان از ایران، مطلبی که در این دوسال اخیر بیشتر در رسانه ها می بینیم. برخی از پزشکانی که براین باور هستند با توجه به تلاشهایی که در این زمینه کردند و ان تصوری که داشتند متاسفانه محقق نشده است. یکی دیگر از موضوعات دیگر که نقش پررنگی را به خود گرفته کمبود متخصص و کادر درمان است. با توجه به شیوه کووید19 بیشتر از قبل پیکان فلش را به سمت خود کشانده که همین امر جای نگرانی را رقم می زند.

در همین باره خبرنگار صفحه اقتصاد با حسینعلی شهریاری رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به گفتگو پرداخته است:

*در حال حاضر کشور با پیری جمعیت مواجه است و قشر کثیری از متولدین دهه پنجاه و شصت، نیازمند خدمات پزشکی هستند، با توجه به اینکه در این دهه ها بیشترین جمعیت کشور وجود دارد، در زمینه ارائه خدمات پزشکی چه تغییر جدیدی باید رخ بدهد؟

در دهه‌های آینده ما جمعیت قابل توجهی از کهن سالی را خواهیم داشت و زمانی که سن خیلی بالا می رود هزینه‌های بهداشت و درمان قطعا افزایش پیدا می کند تا بشود سلامت این قشر عظیم را حفظ کرد، ضمن اینکه ما متاسفانه خیلی در زمینه طب سالمندی کار نکرده‌ایم چون طب سالمندی یک تخصص است و در تمام رشته‌ها ضرورت پیدا می کند، بنابراین قطعا هزینه‌های بهداشت و درمان افزایش پیدا می کند. مجلس شورای اسلامی درباره برنامه جمعیت جوان کار می کند و اگر ما فکر جدی نکنیم در ۲۰ سال آینده قطعا مشکلات جامعه ما به دلیل کهن سالی افزایش خواهد یافت و به همین دلیل باید در زمینه طب سالمندی تلاش کنیم. در وزرات بهداشت و درمان تشکیلاتی را برای طب سالمندی تربیت برنامه ریزی کنیم که وقتی جمعیت ما در زمینه سالمندی رشد چشمگیری داشت بتوانیم خدمات مناسب این قشر عظیم را محیا کنیم. در حال حاضر نیز حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد جمعیت ما سالمند هستند و قطعا در دهه بعد و دهه‌های بعد از آن جمعیت قابل توجهی از سالمندان را داریم که باید از الان به فکر آنها باشیم و برایشان برنامه ریزی کنیم.

*در حال حاضر با وقوع کرونا مشخص شد که توان ارائه خدمات پزشکی و تخصصی به دلیل کمبودهای ظرفیت جذب متخصص بسیار ناچیز و کم بود. با توجه به این شرایطی که هست نباید ظرفیت پزشک متخصص را افزایش دهیم؟

این مشکل تخصص و پزشکی یک مسئله چند وجهی است. در حال حاضر سطح قابل توجهی از پزشکان ما دارند از کشور خارج می شوند، ما هرقدر پزشک تربیت کنیم ولی اگر نتوانیم یک زمینه مناسب برای جذب آنها فراهم کنیم، مثل این است که ما هزینه می کنیم و مفت و مجانی تحویل خارج می دهیم. بنابراین، ضمن اینکه متخصص تربیت می کنیم امکانات مناسب هم برای جذب آنها در مناطق محروم و شهرهای کوچک فراهم کنیم. تنها قشری که تعهدات قانونی برای آنها ایجاد می شود پزشک است و برای هیچ قشر دیگر در جامعه تعهدات این‌گونه پیش بینی نشده است. برای قشری که قشر نخبه جامعه هستند تعهد می گذارید اشکالی هم ندارد ولی باید حقوق کافی برای او پیش بینی کنید و امکانات مناسب برای ارائه خدمت در مناطقی که نیاز است فراهم کنید که متاسفانه در اینجا مشکل جدی داریم. در کلان شهرهای ما تعداد زیادی پزشک وجود دارد ولی خیلی از متخصص‌ها حاضر نیستند به خیلی از شهرها بروند. البته ممکن است به علت تعهداتشان یک یا دو سال بروند ولی تا تعهداتشان تمام می شود برمی گردند در حالی که اگر شما بتوانید زمینه جذب آنها را فراهم کنید در آن مناطق می مانند و گرنه شما هرقدر نیرو تربیت کنید چند سال بعد به کلان شهرها می روند ضمن اینکه اگر شما خیلی پزشک تربیت کنید چون اینها دنبال یک درآمد کافی هستند تا زندگی که در شان خودشان می‌دانند را داشته باشند، برای همین ممکن است یکسری کارهای القایی برای بیماران به وجود آورند و خدماتی که ضرورت ندارد را ارائه دهند و هزینه‌های درمان کشور را بالا ببرند.

* شاهد این هستیم که پزشکان از ایران خارج می شوند، آیا این معضل نباید حل و فصل شود؟

نقص این مسئله فقط در وزارت بهداشت و درمان نیست بلکه در تصمیم گیران مجلس و دولت است. همین اتفاقی که سال گذشته در مجلس افتاد و با ضریب‌های پلکانی زیادی که برای مالیات‌ها گذاشتند، تعداد زیادی از پزشکان اساتید تمام وقت بیمارستان‌های دانشگاهی ما، تمام وقت خود را لغو کردند و به بخش خصوصی رفتند تا آنجا کار کنند. وزارت بهداشت مجری سیاست‌های مجلس و دولت است که باید این تصمیم گیری‌ها درست انجام شود و با برنامه ریزی و براساس یکسری معیارها و ضوابطی باشد. بالاخره پزشکان ما خودشان را با جاهای دیگر دنیا مقایسه می کنند. در حال حاضر کشورهای اروپایی، اسکاندیناوی، استرلیا، آلمان و حوزه خلیج فارس هر روز آگهی می دهند و پزشکان ما را می برند و برای آنها تمام امکانات را فراهم می کنند. وقتی پزشکان ما می بینند که این همه امکانات در خارج از کشور برای آنها فراهم می شود و در داخل با مشکلات مواجه هستند طبیعتا جذب آنجا می شوند. باتوجه به چنین فضایی که شاهد هستیم سیاست‌مداران و برنامه ریزان (چه مجلس و چه دولت) طوری برنامه ریزی کنند که باعث خروج نیروهای ما از کشور نشوند.

* با وجود افزایش ظرفیت در برخی رشته های تخصص مانند داخلی و بیهوشی، ظرفیت رشته هایی مانند رادیولوژی، چشم پزشکی، اورولوژی و ارتوپدی که هم کمبود شدید داریم و هم متقاضی زیادی در آزمون دستیاری دارد؛ خالی مانده است؟

باید ظرفیت دانشگاه‌ها را برای تربیت متخصص و حتی دستیاری فراهم کرد. ما متخصص چشم تربیت می کنیم و به شهرستان می فرستیم اما امکاناتی که بتواند جراحی انجام دهد را نمی توانیم به دلیل مشکلات مالی فراهم کنیم. خیلی از رشته‌های تخصصی را تربیت می کنیم و از آنها می خواهیم مناطقی از کشور را پوشش دهند باید امکانات و تجهیزات این عزیزان را هم فراهم کنیم تا آنها بتوانند از این تخصصشان استفاده کنند و مشکلات مردم را برطرف کنند که ما در این زمینه هم مشکل جدی داریم. ما متخصص تربیت می کنیم و می فرستیم ولی امکاناتی که بتوانند کار کنند به دلیل مشکلات مالی برای آنها فراهم نمی کنیم، متخصصین ما در آنجا فقط یک ویزیت معمولی می کنند و اگر جراحی نیاز باشد می گویند به مرکز استان یا فلان کلان شهر بروید. اینها مسائلی است که باید با هم دیده شوند.

گفتگو: زهرا ترابی