سرنوشت بیت کوین در سال ۱۴۰۱ بعد از سقوط ۶۰ درصدی اخیر؟!

صفحه اقتصاد - در دوره شش ماهه اخیر، نیمی از کُل حجم بازار ارزهای دیجیتال، از بین رفته و فعلاً حجم بازار به کمتر از 1200 میلیارد دلار سقوط کرده است. قیمت بیت کوین که بزرگترین ارز دیجیتال بوده، از محدوده 68 هزار و 600 دلار در زمان اوج قیمت به کمتر از 30 هزار دلار سقوط کرده و 60 درصد از ارزش خود را از دست داده است.

در خصوص این که آیا به زودی امکان صعود و جهش دوباره بیت کوین و ارزهای دیجیتال دیگر وجود دارد و کف قیمتی بیت کوین و ارزهای دیگر، چه سطحی است، تحلیل های مختلفی ارائه شده است.

در گفتگوی « صفحه اقتصاد » با نوید قاضی وکیلی (تحلیلگر بازارهای مالی و ارزهای دیجیتال)، سقوط 60 درصدی اخیر بیت کوین و احتمال سقوط و صعود بیت کوین و ارزهای دیجیتال به کانال های قیمتی پایین تر و بالاتر در سال 1401 شمسی یا 2022 میلادی بررسی شده است.

*****

*از اواسط آبان 1400 که اوج قیمت بازار ارزهای دیجیتال بوده تا حال حاضر، بیش از 1300 میلیارد دلار از حجم این بازار کم شده و بیت کوین از محدوده بالاتر از 68 هزار به محدوده 26 هزار دلار سقوط کرده است.

آیا واقعاً پیش بینی می شد که بازار ارزهای دیجیتال تا این حد دچار ریزش شود و بیت کوین حدود 60 درصد از ارزش خودش را از دست بدهد، یا این که اتفاقی غیر منتظره رخ داده است؟

-در بازارهای جهانی و بازار بورس ایران، گاهی اوقات سهام شرکت ها دچار می ریزش می شوند. حتی برخی سهم ها را داریم که در بازار بورس ایران 80 درصد ریزش قیمت داشته اند.

در بازار ارزهای دیجیتال یا بازارهای جهانی مثل بازار آمریکا و بازار لندن، همیشه این نوع بالا و پایین رفتن قیمت وجود دارد و پدیده ای دور از ذهن نیست. یک بحث رایج در بازارهای مالی این است که گفته می شود در بازار، هیچ قطعیتی وجود ندارد و هر اتفاقی ممکن است در بازار رخ بدهد.

*در سال های قبل، قیمت بیت کوین و ارزهای دیجیتال دچار ریزش شدید قیمت شده بودند. به طور مشخص در سال 2017 میلادی، قیمت بیت کوین از حدود 20 هزار دلار، یک دفعه تا محدوده 3 هزار دلار کاهش پیدا کرد.

آیا به همان صورت که آن اتفاق در سال 2017 رخ داد و در ادامه افزایش پیدا کرد، این وضع فعلی هم به همان صورت قابل تحلیل بوده و هر چند سال یکبار، یک ریزش بزرگ رخ می دهد؟

-این دوره های افزایشی و کاهشی در همه بازارها وجود دارد و در بورس های مختلف، رونق و کسادی بازار را داریم. اصولاً ماهیت بازار همین طور بوده و در مورد بیت کوین، دقیقاً همین موضوع وجود دارد.

ما وقتی می خواهیم یک سهم را تحلیل کنیم، یا یک ارز دیجیتال را در نظر بگیریم، قبل از این که اصلاً از نظر تکنیکال این ارز را بررسی کنیم، باید ببینیم فاندامنتال یا بنیاد این سهم یا ارز، چه چیزی است.

یک مثال از بورس ایران ذکر می کنم که ملموس باشد. برای مثال، ما یک پالایشگاه داریم به نام پالایشگاه بندرعباس که نماد بورسی آن « شبندر » است.

این شرکت، برخی سودها و ضررها ایجاد می کند و صورت های مالی به همراه افزایش ها و کاهش های مختلف دارد. افراد به این صورت مالی نگاه کرده و بر اساس بنیاد و فاندامنتال این سهم، تصمیم می گیرند که این سهم را چه زمانی بخرند و چه زمانی هم بفروشند.

در مورد بیت کوین، همین موضوع صدق می کند ولی ارزهای دیجیتال، یک موضوع گسترده تر است. چرا که تکنولوژی بِلاک چِین، یک تکنولوژی جدید بوده و واقعاً کُل دنیا را از جنبه های مختلفی، دچار چالش کرده و نوآوری جدیدی دارد. در هر چیزی که نوآوری باشد، قطعاً کلاهبرداری زیادی می تواند اتفاق بیفتد و ممکن است پروژه های اِسکم (کلاهبرداری) زیادی رخ بدهد.

به همین خاطر، ما اول باید بررسی کنیم که بنیاد و فاندامنتال یک ارز دیجیتال، چگونه است. یک نفر ممکن است وضع ارز دیجیتال «لونا » را بررسی کند، یک فرد دیگر، ارز «ِاِتریوم» را در نظر بگیرد و فرد دیگر هم ارز کاردانو یا به اصطلاح آدا (ADA) را بررسی کند.

هر کدام از این ارزهای دیجیتال، یک پروژه هستند. پس قبل از این که در هر کدام از این پروژه ها سرمایه گذاری شود، ما باید ببینیم چه بنیاد و چه هدفی دارند. برای مثال، ارز دیجیتال « بیت کوین »، اصل داستان و پیشانی رمز ارزها به حساب می آید. به نظر من، بیت کوین، یک پول یا کارنسی است که فرضاً با فدرال رزرو آمریکا می جنگد.

به هر حال، فدرال رزرو، هر وقت بخواهد دلار چاپ می کند و به بازار تزریق می کند. هر موقع هم که نخواهد آن را از بازار جمع می کند. فدرال رزرو، یک قدرت و مرکزیت دارد و هر موقع بخواهد می تواند تورم را به کُل دنیا منتقل کند.

همین طور بانک مرکزی ایران، هر موقع که می خواهد پول و اسکناس چاپ می کند. در حالی که این اسکناس، ذاتاً ارزشی نداشته و کاغذ است ولی انتشار آن تورم ایجاد می کند. در حالی که در مورد بیت کوین، باید بگویم که بیت کوین، بر ضد این روش اقدام می کند و تورم هم ایجاد نمی کند.

در مجموع تعداد مشخصی در حد 21 میلیون بیت کوین، قابل استخراج وجود دارد که توسط تعداد زیادی ماینِر (دستگاه استخراج ارز دیجیتال) استخراج می شود. بیت کوین، به صورت غیر متمرکز استخراج می شود و بانک های مرکزی دنیا در استخراج آن نقشی ندارند.

بیت کوین به دلیل این که قوی ترین ارز غیر متمرکز بوده و از نظر بنیادی قابل دفاع است، بسیار بعید است که قیمت آن به صفر برسد و نابود شود. بنابراین، این اتفاق اصلاً رخ نمی دهد.

*در وضعیت فعلی که بیت کوین به کمتر از 30 هزار دلار کاهش پیدا کرده و بقیه ارزهای دیجیتال کاهش شدید قیمت داشته اند، آیا استخراج با دستگاه های ماینر، مزیت دارد، یا این که فعلاً استخراج آنها به صرفه نیست؟

-جدا از بحث های مرتبط با قانون، استخراج بیت کوین، هزینه های خاص خودش را دارد. بحث بعدی، بحث مصرف انرژی و برقی است که باید تامین شود. بعضی جاها، از برخی معافیت های انرژی برخوردار بوده و کار ماینینگ را انجام می دهند ولی تا زمانی که سیستم های به روز و عالی استخراج ارز دیجیتال نداشته باشیم، استخراج آن سود زیادی ندارد.

سیستم های عالی، سیستم هایی است که هش ریت (سرعت عملکرد دستگاه) بالایی داشته باشند. اگر سیستم ها از نظر مصرف انرژی، مصرف معقولی نداشته باشند، این کار به صرفه نیست.

همچنین این موضوع، به سرمایه ای بستگی دارد که یک فرد سرمایه گذار می خواهد اختصاص بدهد و یک مزرعه یا فارم استخراج ارز دیجیتال ایجاد کند. اگر ما فقط یک عدد دستگاه ماینر بخریم که انرژی و برق بالایی مصرف کند و هزینه تعمیر و نگهداری بالایی داشته باشد، معقول نیست.

در عمل، هر کسی که می خواهد فارم استخراج ارز دیجیتال را راه اندازی کند، علاوه بر بحث های قانونی بودن و مجوزهایی که لازم دارد، باید بحث های اقتصادی آن نیز در نظر گرفته شود و میزان سود و بازگشت سرمایه ارزیابی شود. این طور نیست که ما یک دستگاه ماینر، بخریم و با فعال کردن آن در منزل خودمان، سود زیادی کسب کنیم.

*با توجه به این که 3 میلیون از 21 میلیون بیت کوین موجود، هنوز استخراج نشده، وضعیت استخراج این ارز در کشورهای دیگر چگونه است؟

-در حوزه ارزهای دیجیتال، پدیده ای به نام « هاوینگ » مطرح بوده و هر چهار سال، یکبار پاداش استخراج بیت کوین، نصف می شود. در نتیجه، هزینه استخراج بیت کوین افزایش پیدا می کند و به دلیل شباهت داشتن به طلا، قیمت بیت کوین نیز با گذر زمان بالا می رود.

در حال حاضر، فارم های بزرگی در کشورهای گرجستان و کانادا تاسیس شده و مثلاً در کانادا به علت سردسیر بودن این کشور، از حرارت ایجاد شده توسط ماینِرها برای گرم کردن گلخانه ها استفاده می کنند یا در برخی کشورها از انرژی خورشیدی برای فعالیت ماینرها استفاده می کنند.

اگر استخراج بیت کوین، سودآور نباشد در کشورهای گرجستان و کانادا، اصلاً کار ماینینگ را انجام نمی دهند. این تکنولوژی، تکنولوژی ای است که به خاطر غیر متمرکز کردن قدرت، اهمیت دارد و مخصوصاً برای کشوری مثل ایران که به خاطر تحریم، در تامین ارز مشکل داریم، از این کار می توان برای دور زدن تحریم ها استفاده کرد و حتی ارزی را ایجاد کرد که در مجامع بین المللی از آن استفاده کرد.

*پس از حمله روسیه به اوکراین، قیمت بیت کوین به سرعت و در حد 8 درصد پایین آمد و به حدود 34 هزار دلار رسید و بعداً در هفته های اخیر تا حدود 47 هزار دلار بالا رفت. بعد از این صعود، برخی تحلیلگران تصور می کردند که بعد از افزایش تا محدوده 47 هزار دلار، امکان صعود بیش تر وجود دارد.

در حال حاضر یک ریزش بزرگ و خیره کننده در بازار ارزهای دیجیتال اتفاق افتاده است. این ریزش بزرگ چگونه قابل تحلیل بوده و به نظر شما، چه دلایلی می تواند این ریزش قیمت را توجیه کند؟

-برخی شرکت های بزرگ دنیا، تعداد زیادی بیت کوین دارند و در نتیجه قدرتمندتر هستند. این نوع سرمایه گذاران که به اسم نهنگ بازار معروف هستند، کارهای خاصی را انجام داده و جو خاصی را ایجاد می کنند.

همین الان برخی نهنگ ها در آمریکا، مشغول خرید بیت کوین های موجود با قیمت های فعلی هستند. در نتیجه، حمله روسیه به اوکراین، تنها دلیل کاهش قیمت نیست. معمولاً عرضه و تقاضا در بازارها و مخصوصاً بازار رمز ارز و انتظارات مردم و جو و هیجانی که به مردم داده می شود، در این زمینه نقش دارد.

وقتی قیمت بیت کوین تا 26 هزار دلار کاهش پیدا می کند، همه می ترسند و بیت کوین های خودشان را می فروشند. برای مثال، در این حالت ممکن است وقتی قیمت بیت کوین به 25 هزار دلار برسد، دوباره جهش کرده و بالا برود.

عوامل مختلفی وجود دارد که در این بازار تاثیر می گذارند و میزان تورم آمریکا و این که اقتصاد آمریکا چگونه کار می کند و وضعیت یورو چگونه است، همگی نقش دارند. به همین دلیل، مساله پیچیده تر از حمله روسیه به اوکراین است.

*از نظر شما، افزایش نرخ بهره آمریکا چقدر در کاهش قیمت ارزهای دیجیتال در روزهای اخیر، موثر بوده است؟

-قطعاً افزایش نرخ بهره، تاثیر می گذارد و وقتی نرخ بهره در آمریکا افزایش پیدا می کند، این کار یعنی این که فدرال رزرو می گوید پول خودتان را پیش من بگذارید تا سود بیش تری به شما پرداخت کنم. در نتیجه، دلار قوی تر شده و بیت کوین و ارزهای دیگر، تضعیف می شوند.

*تحلیل های مختلفی در مورد وضعیت ارزهای دیجیتال و بیت کوین ارائه شده و در برخی تحلیل ها حتی نزول بیت کوین تا قیمت 17 هزار دلار مطرح شده. برخی هم می گویند در محدوده 27 هزار دلار، بیت کوین یک جهش اتفاق می افتد و بعداً ریزش مجدد شروع می شود.

جنابعالی برای روزها و هفته های آینده، وضعیت بازار ارزهای دیجیتال و به طور خاص بیت کوین را چگونه پیش بینی می کنید؟

-ما انتظار نداریم که بیت کوین به شدت سقوط کند ولی در عین حال، برخی افراد اعتقاد دارند که بیت کوین به 100 هزار دلار هم خواهد رسید. بنابراین، نظرهای متفاوتی وجود دارد و اگر این نظرهای متفاوت وجود نداشته باشد، همه افراد خریدار شده یا همه فروشنده می شوند و در نتیجه اصلاً هیچ معامله ای انجام نمی شود.

در مجموع، هر فرد بر اساس دیدگاهی که دارد تصمیم می گیرد. من تا پایان سال 2022 میلادی، بازار را به صورت نزولی می بینم ولی نه این که قیمت بیت کوین به یک هزار دلار برسد.

*در عین حال که می گویید بازار نزولی خواهد بود ولی حداکثر صعود بیت کوین را چقدر پیش بینی می کنید و احتمالاً تا چه حد می تواند افزایش پیدا کند؟

-اگر بر اساس چارت روزانه و با عدد و رقم دقیق صحبت کنم باید بگویم که بیت کوین در ساعت های پایانی چهارشنبه 21 اردیبهشت تا 30 هزار دلار هم بالا آمد ولی در طرف مقابل، حمایت های 26 هزار دلار، 22 هزار و 19 هزار و 500 دلار را داریم.

نوید قاضی وکیلی؛ تحلیلگر بازار ارزهای دیجیتال

*چه اتفاقی می تواند قیمت بیت کوین را به سمت 20 هزار دلار ببرد؟

-هیجانی شدن بازار حتی می تواند قیمت را تا 20 هزار دلار کاهش بدهد.

*صعود را تا چه حد و رقمی، پیش بینی می کنید؟

-در مورد صعود هم نمی توان گفت که یک دفعه بالا می رود ولی ما یک مقاومت خیلی محکم در محدوده 46 هزار دلار داریم. اگر بیت کوین بتواند از قیمت 46 هزار دلار عبور کند، احتمال این که تا 52 هزار دلار برود، وجود دارد.

البته امکان هر اتفاقی در این بازار وجود دارد و قطعیت، وجود ندارد. به همین خاطر، به کسانی که از بنده سوال می کنند، همیشه گفته و می گویم که حداکثر 5 تا 10 درصد سرمایه خودشان را وارد بازار ارزهای دیجیتال کنند.

در مجموع، مقدار سرمایه برای وارد کردن به این بازار، بستگی به شخصیت ریسک گریزی و ریسک پذیری هر فرد دارد. در بهترین شرایط که یک فرد، ریسک پذیر باشد، بالاتر از 10 درصد از کل سرمایه را نباید به بازار ارزهای دیجیتال وارد کند. این نظر، نظر بنده بوده و ممکن است افرادی باشند که کُل سرمایه خودشان را به بازار ارزهای دیجیتال ببرند.