رشد سهام به رشد اقتصادی گره خورده است

تحلیلگر مسائل اقتصادی براین باور است: بازار سهام ، بازار اوراق یا بازار بدهی ها بخشی از بازار سرمایه هستند و این نگاه که ما بازار سرمایه را خلاصه در بازار سهام کنیم نگاه درستی نیست و باید اجازه دهیم سایر بازارهای مالی مثل بازار بدهی و بازار اوراق شکل بگیرند و طبعا وقتی آن ها به وجود می آیند تاحدودی بازار سهام از رونقی که در قبل و گذشته داشته کم می شود.

کامران ندری تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفتگو با صفحه اقتصاد ، درباره وضعیت بازار بورس گفت: نگاه دولت آقای روحانی به بازار سرمایه نگاه اصولی و صحیحی نبود مخصوصا سیاست هایی که در انتهای سال 98 و ابتدای سال 99 دنبال شد البته رونق موقتی و یک حباب قیمتی را در بازار سرمایه ایجاد کرد ولی بعد از مدت کوتاهی این حباب ترکید و ریزش چشم گیر شاخص بورس را شاهد بودیم. این مقدار ریزش قیمت باعث بی اعتمادی در بازار سهام شد و مردمی که تازه وارد این بازار شده بودند و می خواستند که در این بازار سرمایه گذاری کنند وقتی که این ریزش و افت شدید قیمت را دیدند دیگر اعتماد خودشان را به این بازار از دست دادند.

وی ادامه داد: به نظر من، برگرداندن این اعتماد کار ساده ای نیست و زمان می برد. در حال حاضر نیز عده ای منتظرند جهش افزایش قیمت هستند که شروع به فروختن کنند تا از این بازار خارج شوند. چرا که این بازار را خیلی بازار قابل اتکایی نمی دانند. خطای دیگری هم که وجود داشت این بود، بازار سرمایه را خلاصه کرده بودند در بازار سهام در حالی که ما می دانیم بازار سرمایه خیلی وسیع تر است. بازار بدهی هم جزء بازار سرمایه است. آن بخش اوراق بازار سرمایه بازار بدهی می شود و می خواهد مقداری رونق بگیرد طبیعتا روی بازار سهام تاثیر می گذارد. بازار سهام ، بازار اوراق یا بازار بدهی ها بخشی از بازار سرمایه هستند و این نگاه که ما بازار سرمایه را خلاصه در بازار سهام کنیم نگاه درستی نیست و باید اجازه دهیم سایر بازارهای مالی مثل بازار بدهی و بازار اوراق شکل بگیرند و طبعا وقتی آن ها به وجود می آیند تاحدودی بازار سهام از رونقی که در قبل و گذشته داشته کم می شود.

این استاد دانشگاه بر این باور است: سال 99 و 98 متاسفانه سیاست های غلطی اتخاذ شد که ضربه خیلی سنگینی را به بازار سهام وارد کرد و مدت ها طول می کشد تا آن اثرات منفی که آن سیاست ها ایجاد کرد از بین برود. ضمن اینکه بالاخره اقتصاد در بازار سهام خلاصه نمی شود حتی بازار سرمایه هم در بازار سهام خلاصه نمی شود. ما باید نگاهمان به بازار سرمایه را یک نگاه عمیق تری کنیم. امیدوارم این مسئله را دولت جدید توجه ویژه ای داشته باشد.

ندری تصریح کرد: بازار سهام یک ضربه ای خورده است تا خودش را بخواهد پیدا کند زمان می برد ضمن اینکه سقوط شاخص از 2 میلیون 200 به یک میلیون و 300 رسید. ممکن است در بعضی از هفته ها بورس منفی باشد در بعضی هفته های دیگر این جبران می شود. من فکر می کنم، که یک مقدار بازار سهام به نسبت سال 99 ثبات بیشتری پیدا کرده و در حال حاضر دولت جدید باید به بازار سرمایه عمق دهد و اجازه دهد بازارهای جدید هم به وجود آید. بازار بدهی ها باید عمق پیدا کند. بازار اوراق مشتقه باید شکل بگیرد و توسعه پیدا کند. بهترین راه رشد سهام این است که شما رشد اقتصادی ایجاد کنید.

این استاد دانشگاه درباره حذف ارز 4200 تومانی در لایجه بودجه1401 گفت: اگر هدف تخصیص کالا و بهینه منابع باشد، زمانی که شما نرخ ارز را پایین نگه می دارید باعث شدید تا قیمت کالاها از آن قیمت واقعی خودش که اصطلاحا به آن ها قیمت های نسبی می گوییم، پایین تر باشد که این مصرف کالا را بیشتر می کند چون به نسبت کالاهای دیگر آن کالا ارزان تر است و هم در سمت عرضه انگیزه تولید را در داخل پایین تر می آورد.

وی ادامه: از طرفی، یک اختلاف قیمتی بین نرخ ارز ترجیحی و نرخ ارز بازار وجود دارد. انگیزه های سواستفاده از این تفاوت قیمت هم افزایش پیدا می کند و می تواند منجر به فساد شود. در واقع در ارز ترجیحی ما با مشکل فساد و رانت مواجه هستیم و عده ای این افزایش قیمت را برای منافع خودشان مورد استفاده قرار می دهند و اگر نظارت قوی هم وجود نداشته باشد می توانند در این بازارها جولان بدهند.

او تصریح کرد: نکته دیگر این است که تخصیص بهینه منابع بهم می خورد. شما قیمت بعضی از کالاها را به نسبت سایر کالاها پایین نگه داشتید که مصرفشان بالاتر می رود و انگیزه هم برای تولید داخلی بخاطر اینکه قیمت این کالا به نسبت کالاهای دیگر پایین تر مانده است کمتر می شود. حذف ارز 4200 تومانی این مشکلات را از منظر اینکه اقتصاد به سمت تعادل مطلوب تری حرکت کند و از آن تعادل کارایی بهتر و بیشتر است که می توانیم به عمل بیاوریم.

ندری خاطرنشان کرد: از این جهت حذف ارز 4200 تومانی اقدام درستی است. یک مشکلی که ما الان در کشور داریم مسئله عدم کفایت درآمدهایی است که بخش عمده ای از جمعیت ما به دست می آورد که هزینه های زندگی به شمار می آید. یعنی درآمدهایی که الان بخش قابل ملاحظه ای از مردم ما کسب می کنند، تکاپوی لازم برای پوشش هزینه ها را ندارد و متاسفانه این مسئله باعث شده که فقر هم به صورت نسبی و هم به صورت مطلق در اقتصاد ما افزایش پیدا کند. زمانی که شما یارانه ها را با همه ناکارآمدی ها و ناکارایی که دارد حذف می کنید وضع این افراد نسبت به گذشته بدتر می شود.

او افزود: وقتی شما ارز را با قیمت ترجیحی به کالاهای اساسی تخصیص می دهید این کالاها تا حدودی ارزان تر در دسترس آحاد مردم قرار می گیرد و زمانی که شما ارز 4200 تومانی را حذف می کنید، قیمت این کالاها افزایش پیدا می کند و درآمد این افراد متاسفانه متناسب با نرخ تورم نه در سالهای گذشته ترمیم شده است و نه دولت برنامه ای برای ترمیم درآمدها دارد و همانطور که می دانید این مسئله روی درآمد کارگران هم تاثیر می گذارد. ظاهرا گفته شده که حقوق دستمزدها 10 درصد افزایش پیدا کند و احتمال زیاد میزان افزایش حداقل دستمزد هم رقم قابل ملاحظه ای نخواهد داشت چون بهم مرتبط است. به همین خاطر یک مشکلی در رابطه با حذف ارز 4200 تومانی وجود دارد که بخش عمده ای از جمعیت که هزینه های ان بالا رفته است و درآمدهای آن ترمیم نشده، ممکن است با مشکل مواجه شوند.

ندری ادامه داد: نمی دانم در بودجه 1400 برنامه دولت برای حمایت از این اقشار ضعیف به چه صورت خواهد بود. بنابراین، اگر قرار است ارز 4200 تومانی حذف شود حتما باید در کنار آن یک برنامه حمایتی معقول و منطقی برای کسانی که از حذف ارز 4200 تومانی آسیب می بینند وجود داشته باشد. لذا ارزیابی حذف ارز 4200 تومانی منوط بر این است که ببینیم دولت می خواهد برنامه حمایتی را به چه شکلی برای سال 1401 ادامه دهد. اگر مشخص شود، می شود در رابطه با حذف ارز 4200 تومانی قضاوت بهتری داشت.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: متاسفانه مشکلات ساختاری بسیار جدی در اقتصاد داریم و در بودجه 1401 نیامده است که دولت برای رفع این مشکلات ساختاری چقدر می خواهد هزینه کند و چه برنامه هایی دارد. مثلا بحث محیط زیست، بحث تنش آبی که با آن مواجه هستیم، بحث ناترازی ها در سیستم بانکی، ناترازی ها در صندوق های بازنشستگی و صندوق تامین اجتماعی و مسائل و مشکلات اداری که با آنها مواجه هستیم، نامساعد بودن فضای کسب و کار و …. مشخص نیست که چقدر منابع در بودجه 1401 برای رفع این مسائل و مشکلات ساختاری تخصیص داده شده است.

او در ادامه پاسخ داد: برنامه دولت برای رفع این مشکلات ساختاری و تقویت زیرساخت ها و نهادهای اثرگذار در اقتصاد مشخص نیست و تا زمانی که این مشکلات ساختاری در کشور ما حل نشده باشد و زیرساخت های ما تقویت نشود، چشم انداز مثبتی را برای اقتصاد نمی توانیم ببینیم. اقتصاد ما به شدت تحت تاثیر تحریم ها قرار دارد یعنی اگر تحریم ها هم بخواهند ادامه پیدا کنند وضعیت بدتر خواهد بود.این نکته را اشاره کنم، حداقل با این بودجه نمی شود استنباط کرد که خیلی از مشکلات ما حل می شود.

گفتگو: زهرا ترابی