از نوسانات طلا و سکه تا اقدامات بانک های مرکزی آمریکا و ایران

صفحه اقتصاد - قیمت جهانی اونس طلا در روزهای اخیر، افزایش قیمت داشته و حتی به 1920 دلار هم رسید. این رکورد جدید قیمتی، پس از آن است که چند ماه قبل، قیمت هر اونس طلا در دنیا از محدوده بالای 2050 دلار تا قیمت 1622 دلار سقوط کرد. با موفقیت نسبی آمریکا در کنترل تورم و به دنبال آن ایجاد فشار کمتر بر قیمت طلا ، به طور کلی احتمال افزایش قیمت طلا وجود دارد.

در بازار داخلی، اما علاوه بر اثرگذاری قیمت جهانی طلا، عواملی از قبیل نوسانات نرخ دلار و نرخ تورم، موجب جهش و نوسان قیمت طلا و سکه می شود. در گفتگوی اختصاصی « صفحه اقتصاد » با کیومرث امیریان (رئیس اتحادیه طلا و جواهر شمیرانات ) نوسانات قیمتی طلا و سکه و موضوع حباب قیمتی سکه، مورد کند و کاو قرار گرفته است.

*****

*در بازار جهانی و بازار داخلی، قیمت طلا و سکه نوسان داشته و برخی قیمت ها که در بازار داخلی به ثبت رسید، حباب های قیمتی بالایی را نشان می داد. در مورد حباب قیمت، برخی تحلیلگران بازار طلا، اعتقاد دارند که اصلاً نباید کلمه «حباب» را به کار ببریم.

آیا جنابعالی به عنوان فعال صنفی و صاحب نظر در حوزه طلا و سکه، نسبت به این دیدگاه کلی که گفته می شود حبابی وجود ندارد و قیمت های فعلی طلا و سکه، یک واقعیت است، نظر خاصی دارید؟

-در خصوص حباب قیمت سکه، می توانم بگویم با توجه به این که قیمت اصلی طلای سکه، حدود 2 میلیون تومان با قیمت بازار آن تفاوت دارد، ما این 2 میلیون تومان را به عنوان حباب در نظر می گیریم. معمولاً 100 تا 150 هزار تومان از قیمت سکه مربوط به هزینه ضرب سکه توسط بانک مرکزی می شود. این دو میلیون تومان مازاد بر ارزش ذاتی سکه، حباب سکه است.

حالا می توانیم بررسی کنیم که حباب قیمتی سکه در چه صورت ایجاد می شود. وقتی که تقاضا در بازار وجود داشته باشد و سکه، با همین قیمت های رایج در بازار، خریدار داشته باشد حباب سکه می تواند ایجاد شود. وقتی تقاضا برای خرید سکه، افزایش پیدا کند حباب ایجاد می شود.

*وقتی که تقاضا افزایش پیدا می کند و جنس هم عرضه نمی شود، افزایش قیمت شدید اتفاق می افتد؟

-وقتی که تقاضا برای خرید سکه وجود دارد، بانک مرکزی بایستی، سکه عرضه کند تا حباب ایجاد نشود. در زمان تشکیل حباب و وجود تقاضا، جنس فیزیکی در بازار وجود ندارد.

در حالی که در بورس کالا، می توان خودرو را عرضه کرد ولی تقاضای بازار طلا و سکه را نمی توان به همان صورت پاسخ داد. تقاضای ایجاد شده در بازار، ضربه می زند و اطمینان مردم دچار آسیب می شود. در حالی که در بورس کالا می توان کالای مورد نظر را خرید.

*در عرصه بازار جهانی، قیمت اونس طلا در ماه های اخیر تا محدوده 1622 دلار کاهش پیدا کرد و الان به محدوده بالای 1900 دلار رفته و حتی به 1920 دلار رسید. در همین چند ماهه اخیر، قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی، حدود 300 دلار افزایش پیدا کرده است. آیا پیش بینی می شد که این مقدار افزایش قیمت طلا در بازار جهانی اتفاق بیفتد؟

-در مورد طلای جهانی، با قاطعیت پیش بینی می شد که افزایش قیمت اونس طلا را خواهیم داشت. موقعی که قیمت جهانی طلا پایین آمد، قبل از شروع سال جدید میلادی بود ولی در همان زمان، پیش بینی می شد که قیمت اونس طلا تا 2 هزار دلار افزایش پیدا کند و انتظار این بود که این قضیه اتفاق بیفتد.

الان پیش بینی ها این طور است که قیمت اونس طلا، به بیش از 2 هزار دلار می رسد. با این حال، مشخص نیست از این به بعد، بازار جهانی به چه سمت و سویی می رود. یک موقع پیش بینی می شود که رکود اقتصادی در سطح جهان اتفاق می افتد و در صورت وقوع رکود اقتصادی، این وضع تاثیر زیادی بر قیمت جهانی طلا می گذارد.

*در روزهای قبل از نوروز سال 1401 یا اوایل سال 2022 میلادی، حمله روسیه به اوکراین اتفاق افتاد. به دلیل این حمله و وقوع ناامنی، قیمت طلای جهانی بالا رفت و قیمت هر اونس طلا در اسفند سال 1400 (سال 2022 میلادی) به 2052 دلار رسید. در وضعیت فعلی چه توجیه مشخصی برای افزایش قیمت اونس به بالای 2 هزار دلار وجود دارد؟

-در حال حاضر، سرمایه گذاران در کشورهای دیگر، طلای فیزیکی را خریدار هستند و بانک های جهانی، بیش تر خریدار طلا هستند. موسسات مالی بزرگ دنیا، سرمایه خودشان را به سمت خریدار طلا برده و صرف خرید سرمایه امن، می کنند. سرمایه امن، همین طلا بوده و می توانند آن را به طور فیزیکی داشته باشند.

*این امنیت در حوزه ها و بازارهای دیگر از جمله بورس های آمریکا و کشورهای دیگر، نمی تواند به دست بیاید که سراغ طلا می روند؟

-معمولاً کسانی که در بورس های مختلف سرمایه گذاری می کنند متضرر می شوند یا این بورس ها، چندان رونقی ندارند. در کشورهای دیگر هم، بورس همین وضعیت کشور ما را دارد.

در حالی که سرمایه گذار، بیش تر دوست دارد سرمایه های امن داشته باشد مثل مِلک یا چیزهایی که بتواند نقدینگی را در اختیار داشته باشد. من احساس می کنم که طلا، بهترین سرمایه گذاری برای بانک های جهانی است. به همین دلیل، بانک ها به سمت سرمایه گذاری در طلا رفته اند.

*نرخ تورم ایالات متحده آمریکا در چند ماهه اخیر کاهش داشته و از بالای 9 درصد چند ماه قبل، به 6.5 درصد در ماه پایانی سال 2022 میلادی رسید. این مقدار کاهش نرخ تورم آمریکا، فشار را کم می کند برای افزایش دادن نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا.

به اعتقاد شما، این عامل کاهش نرخ تورم در آمریکا، چقدر تاثیر مثبت داشته در این که قیمت اونس طلا از این موضوع استفاده کند و قیمت طلا بالا برود؟

-اگر آمریکا، نرخ بهره بانکی را افزایش ندهد، معمولاً قیمت طلا بالاتر می رود ولی اگر آمریکا بخواهد نرخ بهره را افزایش بدهد، این کار یک مقدار بر قیمت جهانی طلا تاثیر می گذارد و قیمت طلا پایین تر می آید.

*در حال حاضر، تورم آمریکا تا حدی کنترل شده و به 6 درصد کاهش پیدا کرده است. آیا این وضع، نشان می دهد که فدرال رزرو تصمیم نخواهد گرفت که به شدت ماه های قبل، نرخ بهره را افزایش بدهد؟

-این طور به نظر من می رسد که اگر بانک فدرال رزرو، بخواهد این طور عمل کند و نرخ بهره را افزایش ندهد، قطعاً این کار بر قیمت جهانی طلا تاثیر می گذارد و دوباره، قیمت اونس طلا، بالاتر خواهد رفت.

کیومرث امیریان؛ رئیس اتحادیه طلا و جواهرات شمیرانات؛

*تقریباً در دوره 15 ساله اخیر تا الان، قیمت اونس طلا سه بار به محدوده قیمت 2 هزار دلار نزدیک شده یا بالاتر از 2 هزار دلار رفته. در چند سال اخیر، دو بار از کل سه بار، قیمت اونس به بالاتر از 2 هزار دلار رفته است.

بار اول در تاریخ جهان، در سال 2011 میلادی بود که قیمت اونس طلا به نزدیک 2 هزار دلار رفت. آیا خودتان پیش بینی می کنید که قیمت طلا در مدت کوتاهی، دوباره به بالای 2 هزار دلار برود یا به نزدیک 2 هزار دلار برسد؟

-بله؛ الان قیمت اونس طلا به 1910 دلار رسیده. پیش بینی من این است که حتی تا پایان سال خودمان، قیمت اونس طلا به 2 هزار دلار برسد.

*عامل خاص یا عوامل خاص برای این مقدار افزایش قیمت طلا را چه می دانید؟

-تنش های جهانی، عامل مهم این افزایش قیمت است. سیاست های کلی جهان از نظر نفتی و برخوردهای بین کشورها، بر قیمت جهانی طلا تاثیر می گذارد. همچنین جنگ های پیش بینی نشده، حتما می تواند بر قیمت طلا تاثیر بگذارد.

*نسبت به ماه های قبل، در دنیا تنش ها کمتر شده. فکر نمی کنید در سطح جهانی، اوضاع یک مقدار آرام شده؟

-به نظر من، تنش ها کمتر نشده و حتی بیش تر شده. فقط این تنش ها به سمت جنگ واقعی نرفته ولی تنش های بین سیاست های کلی کشورها، باقی مانده است. به بیان دیگر تنش ها، به جنگ اقتصادی تبدیل شده تا این که به جنگ فیزیکی و نظامی تبدیل شود.

*در ماه های گذشته، شاخص دلار به بالاتر از 114 واحد بالا رفت و باعث تقویت دلار نسبت به ارزهای دیگر از جمله یورو شد. الان که شاخص دلار به 102 واحد رسیده، آیا این پایین آمدن شاخص دلار، می تواند تاثیر خاصی بر قیمت اونس طلا داشته باشد؟

-حتماً این تاثیرگذاری بر قیمت طلا می تواند اتفاق بیفتد. چون اگر میزان برابری دلار با ارزهای دیگر، پایین تر بیاید بر قیمت طلا تاثیر می گذارد.

*دقیقاً این کاهش شاخص دلار را ارتباط می دهید با افزیش قیمت طلا به بالای 2 هزار دلار؟

-بله. صد در صد این رابطه معکوس بین قیمت طلا و شاخص دلار وجود دارد.

*در حوزه بازار داخلی، قیمت جهانی طلا در ماه های اخیر چقدر در تعیین قیمت طلا و سکه نقش اساسی داشت؟

-قطعاً قیمت جهانی طلا در همه کشورها تاثیر خودش را بر قیمت های داخلی می گذارد، یعنی افزایش قیمت جهانی طلا، منجر به افزایش قیمت طلا در داخل کشور می شود. با این حال، ما حوزه سیاست خارجی را داریم و در این حوزه، باید توانی داشته باشیم که بتوانیم بازار داخلی را کنترل کنیم.

بازارسازی که باید در بازار داخلی و در این قضیه دخالت کند، بانک مرکزی ایران است. بانک مرکزی باید در این شرایط، بازار را بسنجد. البته از نظر علمی، می توان تصمیم گرفت ولی از نظر بازاری می توان به نحو دیگری تصمیم گرفت. به هر حال، بازار داخلی را باید کنترل کرد.

من فکر می کنیم در این زمینه، باید یک کارگروه تخصصی تشکیل شود و از اعضای این صنف و این فعالیت، در این کارگروه حضور داشته باشند. برای مثال، من نمی توانم پشت درهای بسته بنویسم که در مورد بورس، این طور اقدام شود و بازار کنترل شود. این نوع اقدامات، در حد یک مُسکن و آمپول تقویتی است ولی بعداً نمی توانیم اوضاع را کنترل کنیم و بدتر می شود. بنده، روند فعلی را روند خوبی برای کنترل بازار نمی دانم.

*آیا در وضعیت فعلی و بیش از بقیه عوامل، تورم و انتظارات تورمی را در افزایش قیمت ها موثر می دانید؟

-بله؛ علاوه بر عواملی مثل تورم و انتظارات تورمی، می توان گفت که خلق پول و چاپ کردن پول، تاثیر تورمی بر قیمت طلا می گذارد.

*اگر افراد حاضر در بازار طلا و سکه را به دور گروه کلی تقسیم کنیم، با توجه به اطلاعاتی که دارید فعالان حرفه ای باازار چه نظری نسبت به انتظارات تورمی دارند؟

-الان وقتی در مورد نرخ تورم کنونی صحبت می شود و قیمت خودروها، به طور نجومی افزایش پیدا می کند، این وضع نشان می دهد که روند موجود، روند افزایشی داشته و ما کاهشی در این بازار ندیده ایم که بخواهیم در مورد کاهش قیمت صحبت کنیم. به هر حال، گاهی اوقات و به طور مقطعی ، بازار را کنترل می کنند ولی بعد از 4 یا 5 روز، نمی توانند بازار را مدیریت کنند.

اساساً بازارساز، باید در سیاستگذاری های کلی حضور داشته باشد. در هیچ جای دنیا، هیچ فرد بازاری، نمی تواند با بانک مرکزی آن کشور مقابله کند. چون واقعاً سیاست های بانک مرکزی هر کشور، تاثیرگذار است. حتی بانک های مرکزی کشورهای همسایه که دچار همین مشکلات بودند، به نحو مطلوب اوضاع را کنترل کرده اند. در حالی که هر روز و هر ماه، در کشور ما یک سیاست خاص اجرا می شود و اجرای همین سیاست ها، تنش ایجاد می کند.

کیومرث امیریان؛ رئیس اتحادیه طلا و جواهرات شمیرانات؛

*وقتی که در کشورهای دیگر و مثلاً رئیس فدرال رزرو، اگر در مورد یک موضوع خاص اظهار نظر می کند یا یک سیاست خاص را اعلام می کند، فعالان بازارهای مختلف به حرف او توجه می کنند و از حرف او حساب می برند. احساس می کنند که این مقام کشورشان حتماً این سیاست را اجرا می کند.

در کشور ما، وقتی مقامات دولتی اظهار نظر می کنند تعداد زیادی از مردم و کسانی که در شبکه های اجتماعی و اینترنت اظهار نظر می کنند می گویند عکس آن اظهار نظر باید رفتار کرد یا خلاف آن اظهار نظر اتفاق می افتد.

طرف مقابل مقامات دولت می گویند برعکس نظر دولت عمل کنیم. آیا با این نوع موضع گیری افراد جامعه، بازارساز می تواند بازار را به طور منطقی و درست کنترل کند ؟

-اولاً که 60 درصد طلای جهان در آمریکا قرار دارد و آمریکا بزرگ ترین اقتصاد جهان را دارد. به همین دلیل، اگر بانک مرکزی آن اظهار نظر می کند بر بورس های کشورهای جهان تاثیر می گذارد. در دنیا، تصمیم گیری هر کشور، به مقتضیات آن کشور بستگی دارد ولی علیه کشور ما تحریم هایی برقرار شده.

در عین حال در کشور ما، خودتحریمی نیز به تحریم ها اضافه می شود. من اعتقاد دارم دولت باید سیاست روشنی را در پیش بگیرد و با اتحادیه ها و انجمن های مربوطه صحبت کند تا بتوانیم این وضع ناخوشایند فعلی را پشت سر بگذاریم.

*در وضعیت فعلی، اگر بانک مرکزی ایران با اتحادیه ها و تشکل ها صحبت کند آیا به نوعی از قبل مشت خودش را باز نمی کند؟

-من الان احساس می کنم که این کار ضرورت دارد، یعنی ضرورت دارد که در اتاق اصناف ایران یا در بانک مرکزی، جلساتی را برگزار کنند. در این جلسات، باید از کسانی که خبره این کار هستند و از جمله هیأت مدیره اتحادیه ها و بازاری هایی که قبلاً توانسته اند با کشورهای دیگر مراوده داشته باشند، کمک گرفته شود. این نوع افراد، می توانند طلا و ارز وارد کشور کنند ولی الان دست این نوع افراد، بسته شده و نمی توانند کاری انجام بدهند.

*در هفته های قبل، برخی از فعالان اتحادیه صنفی، در زمانی که قیمت سکه حدود 19 میلیون تومان بود، به مردم توصیه می کردند که فعلاً طلا نخرند. الان قیمت سکه به بالای 21 میلیون تومان رفته است. جنابعالی فکر می کنید چشم انداز بازار و قیمت طلا و سکه چگونه خواهد بود؟

-اظهارنظر کارشناسی بعضی افراد، به همان صورتی که پیش بینی کرده اند محقق نمی شود ولی به طور کلی سرمایه گذاری طلا، یک سرمایه گذاری امن است. آن فردی که به آن صورت تحلیل کرده، بر اساس دیدگاه خودش، اظهار نظر کرده است.

بر اساس آنچه که ما در بازار می بینیم، این طور است که افراد زیادی، اطمینان شان را نسبت به پول هایی که در بانک ها سپرده گذاری کرده بودند، از دست داده اند. متاسفانه اطمینان ها از بین رفت و پول ها وارد بازار شد.

*یعنی به نوعی می گویید چون تورم وجود دارد قیمت طلا هم ممکن است افزایش پیدا کند؟

-قطعا، همین طور است و وجود تورم بالا، تاثیر منفی خودش را به این صورت نشان می دهد. ما امیدواریم دولت بتواند شرایط ملتهب فعلی را کنترل کند و کاسبان هم به طور منطقی بتوانند کاسبی خودشان را داشته باشند.