گفتگوی اختصاصی صفحه اقتصاد با مهدی رباطی؛ کارشناس بازار سرمایه

تحلیل تکنیکالی و فاندامنتالی بورس تهران تا شهریور ۱۴۰۱

در گفتگوی صفحه اقتصاد با مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه، وضعیت کنونی بورس تهران و چشم انداز بورس در هفته های آینده تا پایان شهریور 1401

تحلیل تکنیکالی و فاندامنتالی بورس تهران تا شهریور 1401

صفحه اقتصاد - بورس تهران ، به عنوان یکی از بازارهای مالی کشور و محل خرید و فروش سهام شرکت های بورسی، روزهای پُر رونقی را تجربه نمی کند و سهامداران خرد و مردم عادی، به طور جدی تلاش می کنند تا سرمایه خودشان را از این بازار خارج کرده و وارد بازارهای رقیب کنند.

در این اوضاع و احوال، کارشناسان بورس به نوعی می گویند قیمت های سهام به کف قیمتی رسیده اند. در عمل، جهش قیمت سهام اتفاق نمی افتد، سهام بورسی، مشتری های زیادی ندارند و شاخص کل بورس در روز سه شنبه 21 تیر 1401، تا محدوده یک میلیون و 480 هزار واحد نزول کرده است.

در گفتگوی « صفحه اقتصاد » با مهدی رباطی (کارشناس بازار سرمایه)، وضعیت کنونی بورس و چشم انداز بورس در هفته های آینده از نظر تحلیل های تکنیکالی و فاندامنتالی بررسی شده است.

*****

*در روز دوشنبه 20 تیر 1401، شاخص کل بورس حدود 11 هزار واحد کاهش پیدا کرد و به یک میلیون و 487 هزار واحد رسید. در روز شنبه هفته جاری هم، شاخص کل با 4 هزار واحد کاهش به زیر یک میلیون و 500 هزار واحد سقوط کرد.

جنابعالی به عنوان کارشناس بازار سرمایه، این نوع پایین رفتن شاخص بورس و جا گرفتن در محدوده کمتر از یک میلیون و 500 هزار واحد را چگونه ارزیابی می کنید؟

-از جهت تکنیکالی، بازار کانال یک میلیون و 500 هزار واحد را از دست داد و قابل پیش بینی هم بود. احتمالاً این وضعیت تا آخر تابستان به طور کج دار مریز ادامه دارد و تا شهریور ماه امسال، نمی شود رشد جدی را از بازار انتظار داشت.

از جهت فاندامنتالی هم، دلیل این وضعیت بازار، چند عامل است که مهم ترین دلیل به وزارت صنعت و معدن برمی گردد. این عوامل شامل قیمت گذاری دستوری و ضربات و دخالت هایی که به بورس کالا وارد می شود. این مجموعه عوامل باعث شده که دیدگاه سرمایه گذاران نسبت به بازار، یک دیدگاه منفی باشد.

بورس تهران

بورس تهران

*همچنین ارزش کل روزانه معاملات به کمتر از 4 هزار میلیارد تومان رسید و در حد 3400 میلیارد تومان بود. در روز شنبه حتی ارزش کل معاملات روزانه تا حد 2900 میلیارد تومان پایین رفته بود. پایین رفتن ارزش روز معاملات به کمتر از 5 هزار میلیارد تومان و تداوم این مقدار ارزش روزانه معاملات چه پیامی دارد؟

-قاعدتاً ارزش معاملات و حجم پولی که در بازار در جریان است، بزرگ ترین عامل حرکت بازار است چه رو به بالا و چه رو به پایین. تا زمانی که ارزش معاملات بالای 10 هزار میلیارد تومان در روز نداشته باشیم، وضعیت موجود ادامه دار بوده و نمی شود انتظار رشد قابل توجه و تحرک مطلوب داشته باشیم.

وضعیت بازار هم، کاملاً مشخص کننده این موضوع بوده و وضعیت بازار، فعلاً وضعیت جذابی نیست. دلیل کاهش معاملات به حد این اعداد، همین موضوع است و به احتمال زیاد، این وضعیت تا یک ماه آینده ادامه دار خواهد بود. تا زمانی هم که ارزش معاملات روزانه بالای 10 هزار میلیارد تومان تثبیت نشود بازار، رونق نسبی پیدا نمی کند.

*در هفته های قبل، ارزش معاملات روزانه بورس به محدوده های 7 هزار میلیارد و 8 هزار میلیارد تومان رسیده بود. آن مقدار ارزش معاملات دو، سه برابر ارزش معاملات فعلی است. در آن روزها، چه تحولی اتفاق افتاده بود که ارزش روزانه معاملات تا آن حد بالا رفته بود؟

-به همان نسبت که ارزش معاملات بالا رفته بود، شاهد این بودیم که بازار رشد خوبی پیدا کرده بود و دلیل آن نیز، رشد قیمت ارز بود. همچنین بحث اجرای توافق برجام مطرح بود و این وضع، بر بعضی گروه های بورسی از جمله خودرویی ها تاثیر مثبت گذاشته بود.

مجموعه عواملی باعث شده که ارزش معاملات به نزدیک 10 هزار میلیارد تومان در روز افزایش پیدا کند ولی مجدداً با از بین رفتن آن مُحرک ها، شاهد این هستیم که ارزش معاملات در پایین ترین سطح خودش در چند وقت اخیر قرار گرفته است.

*همیشه اختلاف نظر راجع به شاخص کل و شاخص هم وزن بورس تهران وجود داشت و در یک دوره حتی تعبیر «شاخص دولت ساز» و «شاخص ملت ساز» مطرح شد. در روز دوشنبه هر دو شاخص ریزش داشتند و در روز شنبه 18 تیر ماه 1401، هر دو شاخص دچار ریزش شدند. در حال حاضر چگونه است که هم شاخص کل ریزش دارد و هم شاخص هم وزن؟

-دلیل آن، این است که کلیّت بازار منفی است، یعنی هم سهام بزرگ منفی هستند و هم سهام کوچک و متوسط. این که شاخص های کل و هم وزن، حرکت یکسانی دارند، نشان دهنده این است که حرکت بازار به طور یکدست، وضعیت ریزشی دارد.

همیشه ما شاهد این بودیم که سهام بزرگ بازار، وضعیت مثبت تری داشتند و در خیلی از موارد، شاخص کل بورس، مثبت بود و شاخص هم وزن، منفی بود ولی در چند وقت اخیر، سهم های کوچک و متوسط نیز ریزشی شده اند. در وضعیت فعلی و با توجه به این که در سطح جهانی قیمت کامودیتی ها کاهش پیدا کرده است، شاخص کل و شاخص هم وزن، منفی هستند.

*بازار بورس ایران، یک بازار کامودیتی محور بوده و در سطح جهانی هم در روزهای اخیر قیمت کامودیتی ها کاهش پیدا کرده است. عامل اصلی این کاهش قیمت در سطح جهانی را چه می دانید؟

-در بازارهای جهانی، عامل اصلی، بحث چشم انداز رکودی و افزایش نرخ بهره است. این دو عامل باعث شده که شاهد ریزش جدی قیمت ها در بازارهای جهانی باشیم. همین وضعیت، باعث شده که چشم انداز، فعلاً چشم انداز منفی باشد نسبت به کامودیتی ها.

مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه

مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه

*در مورد کشور روسیه گفته می شود این کشور به خاطر تحریم، مجبور شده که مواد خودش را با تخفیف هایی بیش تر از تخفیف کشورهای دیگر بفروشد. این موضوع تا چه حد باعث شده قیمت ها در سطح جهانی کاهش داشته باشد؟

-در مورد قیمت کامودیتی ها باید بگویم که کلیّت اقتصاد جهانی و اقتصاد چین، اهمیت دارد و یک بازیگر کوچک در اقتصاد جهانی مثل روسیه که حول و حوش یک درصد تولید ناخالص داخلی دنیا را در اختیار دارد، چندان نمی تواند در قیمت کامودیتی ها و نفت تاثیرگذار باشد.

به نظرم، این نوع تحلیل ها، تحلیل های درستی نیست و عمدتاً چشم انداز رکودی اقتصاد جهانی و افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا هست که باعث شده شاهد این وضعیت در بازار کامودیتی ها باشیم.

*در دوره شیوع کرونا، تعطیل شدن واحدهای تولیدی و معدنی اتفاق افتاد و رکود ایجاد شد. در وضعیت فعلی، این رکودی که می گویید چه مشخصاتی دارد که در گام بعد هم روی بورس ایران تاثیر می گذارد؟

-مشخصات رکود این است که اُفت تقاضای جهانی و اُفت رشد اقتصادی کشورهای مختلف رخ داده است. کاهش رشد اقتصادی چین اتفاق افتاده و به دنبال آن تولیدات صنعتی کاهش پیدا می کند و مصرف کامودیتی ها نیز با کاهش مواجه می شود. به همین دلیل، قیمت ها رو به کاهش می گذارند.

*قیمت داخلی کالاهای تولید شده در ایران از جمله فولاد تقریباً با در نظر گرفتن قیمت های جهانی تعیین می شود. آیا کاهش قیمت کامودیتی ها در بازارهای جهانی، بر قیمت اقلام مختلف در بازار داخلی تاثیر گذاشته است؟

-کاهش قیمت در سطح جهانی، قطعاً بر بازار داخلی تاثیر می گذارد. بالاخره شرکت های داخلی از دو محل کاهش قیمت های جهانی و قیمت گذاری دستوری ضربه می خورند. این دو عامل باعث می شوند شرکت ها در بورس تهران، لطمه بخورند.

یقیناً کاهش قیمت های جهانی، تاثیر مستقیمی بر سودآوری شرکت های ایرانی خواهد داشت. اغلب شرکت های ایرانی، به دلیل تحریم ها در حال حاضر، در حد 20 تا 30 درصد پایین تر محصولات خودشان را صادر می کنند. در نتیجه، کاهش قیمت های جهانی لطمه بسیار بیش تری به این شرکت ها خواهد زد.

*با توجه به پدیده چسبندگی قیمت ها در ایران و تورم بالایی که در کشور وجود دارد، آیا ممکن است قیمت اقلامی مثل فولاد در بازار داخلی کاهش پیدا کند؟

- به دلیل ساختاری که اقتصاد ایران دارد، قیمت مصرف کننده در ایران کاهش پیدا نخواهد کرد ولی قیمت فروش کارخانجات ممکن است کاهش پیدا کند. این بحث، همان قیمت گذاری دستوری است.

به دلیل این که کالاها در فضای بازار آزاد، کشف قیمت نمی شوند، ما شاهد این هستیم که در خیلی از موارد، قیمت فروش کارخانه کاهش پیدا می کند ولی قیمتی که به دست مصرف کننده می رسد همچنان بی تغییر است.

بورس تهران

بورس تهران

*قیمت کالاهایی مثل فولاد و سیمان در بورس کالای ایران تعیین می شود و آن هم متاثر از قیمت های جهانی است. چطور جنابعالی می گویید قیمت ها در فضای بازار آزاد کشف قیمت نمی شود؟

-در بورس کالا، قیمت تعیین می شود ولی با اما و اگرهای زیاد. اول این که سقف و کف قیمت کالاها توسط وزارت صنعت و معدن، تعیین می شود و خیلی از معاملات با فشار وزارت صنعت و معدن ابطال می شود.

این طور نیست که با ارتباط مستقیم با اقتصاد جهانی و قیمت های بین المللی، شاهد این باشیم که قیمت ها به طور روزانه بالا و پایین برود و سود آوری شرکت ها متاثر شود.

*در مورد وضعیت خروج سرمایه حقیقی هم بحث های زیادی مطرح شده و در روزهای اخیر و به طور مرتب، خروج سرمایه حقیقی از بورس اتفاق افتاده است. در روز دوشنبه 20 تیر ماه جاری باز خروج سرمایه حقیقی اتفاق افتاد و حدود 700 میلیارد تومان خارج شد.

خروج سرمایه حقیقی از بورس چگونه قابل تحلیل است و به طور مشخص سرمایه گذاران خُرد چه دیدگاهی دارند که این طور عمل می کنند؟

-بالاخره در بازارهای مالی و در تمام دنیا این طور است که افراد کمی، سرمایه گذار حرفه ای هستند و بازارهای مالی و بورس را می شناسند. این افراد، عموماً فروشنده نیستند و آن هم بعد از 70 تا 80 درصد ریزش بازار.

در حالی که بیش از 90 درصد افرادی که در بازارها فعال هستند، افرادی هستند که هیجانی تصمیم گیری می گیرند. این نوع افراد، با منفی شدن قیمت می فروشند و با مثبت شدن قیمت می خرند و دید سرمایه گذاری ندارند. به همین دلیل است که اغلب آنها و شاید بیش از 90 درصد افراد، در بورس سود آنچنانی نمی کنند و بازنده هستند.

فقط یک درصد کم از افراد هستند که در این بازار، سود می کنند. وضعیت فعلی نیز، به همین شکل است و افراد زیادی، صبوری لازم و رفتار منطقی نسبت به سرمایه گذاری در بورس را ندارند.

در شرایطی که سهام زیادی به قیمت دلار در حد 5 یا 6 هزار تومانی رسیده اند ولی همچنان بعضی ها به صورت هیجانی فروشنده هستند و خروج پولی هم که اتفاق می افتد به این دلیل است.

در حالی که تمام کارشناسان به این موضوع باور دارند که بورس، ارزان ترین بازار نسبت به سایر بازارهای دارایی مثل ملک، طلا و همه بازارهای سرمایه پذیر دیگر است. تمام کارشناسان می گویند بازار سرمایه، الان در وضعیت بسیار ارزنده تری نسبت به سایر بازارها قرار دارد.

مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه

مهدی رباطی کارشناس بازار سرمایه

*بعضی از کارشناسان بورسی با استفاده از اصطلاحات حباب مثبت و منفی که در بازارهای دیگر رایج هست، در مورد بورس هم این طور اظهار نظر کرده و می گویند در بورس ایران حباب منفی وجود دارد. اگر واقعاً وضعیت این طور است، چرا بورس، نمی تواند سرمایه ها را جذب کند؟

-به دلیل این که دخالت های دولت و قیمت گذاری دستوری را در بازار داریم و این وضع باعث می شود واقعیت های اقتصادی، در بورس به طور شفاف منعکس نشود. به عنوان مثال، شرکت های خودرو سازی، یکی از بازیگران اصلی بورس تهران هستند. هر چند سهم آنها از ارزش بازار، سهم بالایی نیست ولی از نظر روانی و لیدر بودن، همیشه تاثیرگذارترین گروه بورسی هستند.

ما شاهد این هستیم که محصولات خودرو سازان در بازار آزاد، سه برابر قیمت فروش کارخانه است. سود بین این دو بازار، به جیب واسطه و دلال می رود و به جیب سهامدار و و تولید کننده نمی رود. به همین دلیل و با وجود این که قیمت سهام پایین است و تورم بالایی را در کشور شاهد هستیم ولی همچنان این موضوع در بازار سرمایه و بورس منعکس نمی شود.

البته من اعتقاد دارم که این وضع، موقت بوده و تجربه گذشته نشان می دهد بازار سرمایه با یک تاخیر، عقب ماندگی خودش را جبران می کند و بورس مزد و پاداش افرادی را که در روزهای سخت سهامداری کردند، می دهد.

*در سال های 1397 و 1398 کارشناسان بورس می گفتند بورس نسبت به بازارهای دیگر عقب افتاده است. فکر می کنید با این ریزش هایی که در بورس اتفاق می افتد، ممکن است یک سال بعد یا دو سال بعد دوباره یک جهش مثل جهش 300 درصدی سال 1399 اتفاق بیفتد؟

-با قاطعیت می گویم که شبیه همان جهش در بورس اتفاق می افتد. به دلیل این که الان آشنایی مردم و قشری که سرمایه دارد نسبت به بورس بیش تر شده. در حالی که خیلی از این افراد، در سال های 1397 و 1398 اصلاً با بورس آشنا نبودند.

قطعاً این بار، شاهد یک رشد خیره کننده و چشمگیر در بازار سهام خواهیم بود ولی ممکن است این رشد چشمگیر 2 سال دیگر یا 3 سال دیگر اتفاق بیفتد. من اعتقاد دارم که حتماً این رشد در بورس رخ خواهد داد و اگر دوره های 10 ساله را نگاه کنید، بازار سهام با اختلاف معنا داری، فاصله بیش تری با سایر بازارها خواهد داشت.

بورس تهران

بورس تهران

*آقای رئیسی در زمان انتخابات سال 1400 به محل ساختمان بورس تهران رفت و وعده هایی داد. همین افرادی که الان وارد دولت آقای رئیسی شده اند آن موقع می گفتند مشکلات بورس را حل می کنند.

چه مشکل یا مشکلات خاصی وجود دارد که همین دولتی که قبلاً در مورد بهبود بورس وعده داده، نمی تواند سهامداران را راضی نگه دارد؟

-در خصوص بازار سهام و بورس باید بگویم بورس منعکس کننده وضعیت اقتصادی کشور است. این طور نیست که ما بتوانیم برای بورس راه حل ارائه کنیم که وضعیت بازار خوب شود. پیشنهادها و بحث هایی که عنوان می شد و می گفتند مشکل بورس را حل می کنیم، همیشه مطرح بوده و خاص این دولت هم نیست.

این نوع بحث ها نشان دهنده نا آشنایی سیاستگذاران و مسئولان کشور نسبت به بازار سهام است که این طور صحبت می کنند. بازار سرمایه الان یک مشکل اساسی دارد و آن هم بحث قیمت گذاری دستوری و اقتصاد دولتی است.

تا زمانی که این مشکل حل نشود، مشکلی از بورس حل نشده و همه بحث هایی که مطرح می شود، بحث های جانبی است. البته خود بورس مسائل و مشکلاتی هم از قبیل دامنه نوسان، حجم مبنا و ریسک های ساختاری دارد ولی این مشکلات، مشکلات جدی بازار نیستند.

این مشکلات داخلی بورس، باید حل شوند ولی مشکل جدی بورس ما که باعث ناامیدی و دلسردی افراد صاحب سرمایه برای سرمایه گذاری می شود، همان دخالت های دولتی در اقتصاد، قیمت گذاری دستوری و اقتصاد دولتی است.

ریشه اساسی مشکلات اقتصادی کشور، همین مشکل است و خودش را در بورس هم نشان می دهد. این وضع، باعث می شود سرمایه های کشور و نقدینگی مردم به جای این که به سمت این بازار مولّد بیاید و تامین مالی بنگاه های تولیدی انجام شود، به سمت ملک، طلا و بازارهای غیر مولد می رود و تاثیر منفی آن را در سفره مردم و زندگی مردم عادی می بینیم.

*در حال حاضر شاخص کل بورس به کمتر از یک میلیون و 500 هزار واحد رفته و در در محدوده یک میلیون و 480 هزار واحد قرار دارد. برخی تحلیلگران، رسیدن شاخص به نقاط حمایتی یک میلیون و 450 هزار واحد و بعد هم یک میلیون و 400 هزار واحد در گام های را مطرح می کنند. آیا جنابعالی فکر می کنید شاخص به سمت یک میلیون و 400 هزار واحد حرکت کند؟

-به نظرم، بله. احتمالاً در مرداد ماه 1401 وضعیت بازار، جالب نخواهد بود و احتمالاً از شهریور ماه، شاید تحرکات مثبتی را در بازار شاهد باشیم.

*چرا نسبت به رشد بورس در شهریور امسال امیدوار هستید؟

-پیش بینی من این طور است. این پیش بینی، یک پیش بینی تکنیکی بوده و پیش بینی فاندامنتالی نیست.

آیا این خبر مفید بود؟

نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید :

نظر شما

اخبار مرتبط سایر رسانه‌ها
    اخبار از پلیکان
    اخبار روز سایر رسانه ها
      اخبار از پلیکان