مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه:
سایت‌موزه‌های چغازنبیل و هفت‌تپه پایش مستمر می‌شوند
مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه ادامه داد: با عهده‌داری صیانت از دو سایت‌موزه دوره ایلامی (شهر ایلامی دور اونتاش "چغازنبیل" و شهر ایلامی کبنک
به‌گزارش صفحه اقتصاد به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، عاطفه رشنویی اظهار کرد: روز جهانی موزه به مثابه نوزایی و نوروزی برای موزه‌ها و سایت موزه‌هاست. هرسال در این روز یک شعار از سوی شورای جهانی موزه‌ها تدوین می‌شود تا جایگاه موزه‌ها در زندگی اجتماعی و فرهنگی جامعه به ثبات برسد و منشا تحولات عمیق باشد. همه دست‌اندرکاران موزه‌ها و سایت‌موزه‌ها نیز متعاقباً تلاش خود را برای تحقق اهداف شعار سال انجام دهند.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه ادامه داد: با عهده‌داری صیانت از دو سایت‌موزه دوره ایلامی (شهر ایلامی دور اونتاش "چغازنبیل" و شهر ایلامی کبنک "هفت‌تپه") و نیز یک موزه در کنار محوطه هفت‌تپه سعی می‌کنیم با برنامه‌ریزی دقیق همواره در تحقق اهداف حفاظتی اصالت‌محور با تکیه بر شعار سال گام برداریم.
رشنویی با بیان این‌که مجموعه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه از بزرگترین سایت‌موزه‌های خشتی برجای مانده از دوره ایلام است که در جایگاه دو شهر، تمدنی گمشده از ایلام را نمایندگی می‌کند، گفت: این مجموعه، رسالت حفاظت و معرفی این دو شهر چندهزار ساله را دارد و باید با برنامه‌ریزی دقیق و حفاظت مستمر و صیانت‌محور با تکیه بر حفظ اصالت، ارزش‌های برجسته جهانی را تضمین کند؛ موضوعی که بصورت پیوسته و بی‌وقفه انجام می‌شود و نیازمند مدیریت بهینه است.
او افزود: در راستای تحقق این رسالت، در یکسال گذشته برنامه حفاظت و مرمت مستمر در ساختارهای معماری هر دو مجموعه تاریخی چغازنبیل و هفت‌تپه در دستورکار این پایگاه بوده و با برپایی کارگاه‌های متعدد، مرمت ساختارها، حصارها، معابد و قلعه زیگورات با مصالح همگون با نظارت آزمایشگاه مواد مجموعه، اقدام مستمر انجام شده است. قسمت‌هایی از این اقدامات مرمتی بصورت برنامه برون‌سپاری به بخش خصوصی از طریق اعتبارات ابلاغی عمرانی ملی و قسمت‌هایی نیز بصورت مستمر توسط نیروهای آموزش دیده این پایگاه انجام شده است. بخش حفاظت و مرمت مهمترین بخش مجموعه چغازنبیل و هفت‌تپه است که به‌صورت مستمر عملیات مربوط را در طول سال براساس اولیت‌ها انجام می‌دهد.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی جغازنبیل و هفت‌تپه بیان کرد: برنامه تفسیر و ارائه مناسب به ویژه در چغازنبیل و مسیر بازدید آن، مورد بازنگری قرار گرفت تا در صورت وجود ضعف‌ها و مشکلات موجود، راه‌حل‌هایی برای مرتفع کردن آن‌ها بررسی و اجرا شود. در چغازنبیل و هفت‌تپه این مراحل در فصل زمستان انجام می‌شود تا محوطه و موزه برای بازدید گردشگران نوروزی آماده شود. نوسازی تابلوهای مسیر بازدید، به روز‌رسانی تابلوهای اعلانات خدمات ویژه گردشگری، سامان‌دهی مسیر و سعی در ایجاد امکانات رفاهی گردشگران در مجموعه‌ها از جمله اقداماتی بود که در سال‌جاری نیز در چغازنبیل و هفت‌تپه انجام شد.
او تصریح کرد: پایش مستمر، از اصول نگهداری آثار تاریخی است که به دقت در طول سال در محوطه‌ها و حتی موزه هفت‌تپه انجام می‌شود. براساس دستور‌العمل داخلی نگهداری از این بناهای خشتی و موزه، کارشناسان آسیب‌های وارده تحت مطالعه را با پایش‌های دامنه‌دار روی آثار معماری، آثار موزه و مخزن و محوطه‌ها به دقت انجام می‌دهند و بررسی و تحلیل می‌کنند. پایش صرفاً محدود به بناهای چغازنبیل و هفت‌تپه و موزه هفت‌تپه نمی‌شود؛ بلکه منظر این دو محوطه و محوطه‌های موجود در عرصه و حرایم نیز به صورت مستمر پایش شده‌اند تا تغییرات طبیعی و انسانی را رصد کنند و برای صیانت از منظر باستانی برنامه‌ریزی دقیق‌تری انجام شود.
رشنویی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان کرد: در حوزه معرفی و آموزش، این پایگاه مجدانه کوشش کرده است تا رسالت خود را علاوه بر تولید محتوای علمی در مجلات علمی و نشریه‌های داخلی و محلی از طریق انتشار محتوای مرتبط با تقویم فرهنگی براساس استانداردهای ارائه در میراث‌جهانی، در فضای مجازی نیز اشاعه دهد. هدف از تقویم فرهنگی و تولید و انتشار محتوای متناسب با آن، معرفی دقیق‌تر سبک زندگی در دنیای ایلام و ارتقای سطح فرهنگی مخاطبان مجموعه است.
انتشار کتاب "بارقه کائنات: نگاهی بر میراث‌جهانی چغازنبیل"، انتشارات کتابسرای میردشتی، محصول توجه ویژه پایگاه چغازنبیل و هفت‌تپه به مخاطب عمومی و علاقه‌مندان فارسی‌زبان است. آموزش به اقشار مختلف نیز همچون سال‌های پیشین در رده‌ها و سطوح مختلف جامعه توسط میراث‌جهانی چغازنبیل انجام شده است. برنامه آموزش مستمر بانوان جامعه محلی با هدف تولید صنایع‌دستی به‌ویژه بافته‌های عشایری فرش و گلیم، ادامه پیدا کرده و علاوه بر آن، برنامه‌های آموزشی متنوعی به مناسبت‌های گوناگون برای کودکان و نوجوانان جامعه محلی با هدف نهادینه ساختن اهمیت میراث‌فرهنگی و راه‌های حفاظت همگانی از آن نیز برگزار شده است. موضوع آموزش و توانمندسازی جوامع محلی به‌خصوص کودکان و زنان از اصول اجرایی راهنمای اجرایی کنوانسیون میراث‌جهانی است که بصورت مستمر در این پایگاه انجام می‌شود.
او اظهار کرد: در سال گذشته با هدف معرفی بهتر و دقیق‌تر محوطه چغازنبیل و موزه هفت‌تپه و سهولت دسترسی به اطلاعات محوطه، راهنمای صوتی چغازنبیل (قابل دریافت از برنامه بازار) و راهنمای صوتی موزه هفت‌تپه که از طریق اسکن بارکد در موزه قابل دریافت است، تولید و راه‌اندازی شد. امروزه استفاده از فن‌آوری‌های جدید، راحت‌تر و سریعتر در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد که یکی از این فن‌آوری‌ها، تعریف Qr code با اهداف مختلف است که در محوطه‌های تاریخی و موزه‌ها نیز کاربرد فراوانی پیدا کرده است. خواندن متن کامل معرفی ویترین‌ها و اشیای درون آن‌ها برای بعضی از گردشگران دشوار و یا خارج از حوصله آنان است.
بسیاری از بازدیدکنندگان ترجیح می‌دهند اطلاعات موزه را بشنوند. راهنمای شنیداری موزه هفت‌تپه، یک فایل صوتی است که بازدیدکنندگان می‌توانند در هنگام تهیه بلیت و یا در زمان بازدید، از طریق اسکن بارکدهای موجود، آن را دریافت کنند و در هنگام بازدید، گوش دهند. یکی از اهداف راه‌اندازی این راهنمای صوتی در موزه هفت‌تپه، فراهم کردن بستری است که همه افراد جامعه بتوانند از بازدید موزه، بهره ببرند. راهنمای شنیداری، قدمی کوچکی برای بهره‌مندی بازدیدکنندگان روشن‌دل از موزه هفت‌تپه شمرده می‌شود.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه گفت: باتوجه به این‌که موزه هفت‌تپه در حال حاضر اتاق معرفی دو محوطه ایلامی چغازنبیل و هفت‌تپه است، بازنگری محتوای آن بر محور معرفی زندگی ایلامی قرار دارد. در بازنگری موزه، تعریف دوره ایلام، وجوه مادی و معنوی زندگی در این دوره، انتخاب اشیا براساس جنبه‌های مختلف این دوره، ساده‌سازی محتوا، چیدمان اصولی اشیا با تأکید بر حفاظت دقیق و نمایش کاربری، تاریخچۀ کاوش‌ها در چغازنبیل و هفت‌تپه و ساختمان موزه، مورد توجه قرار گرفت.
او با اشاره به این‌که وجود مخزن امن با استانداردهای امنیتی و حفاظتی، پیش‌نیاز یک موزه است افزود: متأسفانه این موضوع در موزه هفت‌تپه مورد توجه قرار نگرفته بود و مخزن موجود با استانداردهای بین‌المللی فاصله داشت. جانمایی مخزن، طراحی داخلی، عملیات آماده‌سازی، استحکام‌بخشی فضای داخلی در فاز یک راه‌اندازی مخرن استاندارد در موزه هفت‌تپه انجام گرفت. همچنین در راستای پشتیبانی و بالا بردن ضریب امنیتی مجموعه‌ها، تجهیز روشنایی و دوربین‌های مداربسته موجود و تعمیر زیرساخت‌های الکتریکی و مکانیکی بصورت مستمر در حال انجام هستند و هر دو محوطه مجهز به دوربین مداربسته و نور‌پردازی مناسب هستند که فاز یک آن‌ها انجام شده و اجرای فاز دو نیز در دستورکار است.
رشنویی در ادامه با بیان این‌که از مهمترین رسالت‌های موزه‌ها و سایت‌موزه، پژوهش و جمع‌آوری اطلاعات دقیق از یافته‌ها و پراکندگی یافته‌ها در موزه‌ها و مجموعه‌های مختلف است، گفت: پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه نیز با هدف تهیه پایگاه داده‌ای از اشیای کاوش‌شده از این دو سایت موزه، طرح میان‌مدتی در موزه ملی ایران تدوین کرده و فاز نخست آن را اجرا کرد. کاوش‌های یازده‌ساله چغازنبیل در اواخر دهه ۳۰ و دهه ۴۰ خورشیدی در حالی انجام گرفت که اشیای حاصل از کاوش میان هیئت فرانسوی و موزه ملی ایران تقسیم می‌شد. از این رو، تعداد بی‌شماری از اشیای چغازنبیل در موزه ملی ایران در مخزن‌های امن و نمایشگاه ایران باستان نگهداری می‌شود.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه افزود: مستندنگاری و دسته‌بندی اشیا، ثبت دقیق اطلاعات آن‌ها و عکاسی و ورود اطلاعات به پایگاه داده‌ای، در این مرحله انجام شده است. اشیای کاوش‌شده از محوطه هفت‌تپه نیز پس از تغییر کاربری موزه هفت‌تپه به تهران منتقل شد و همچنان آثاری از این محوطه در مخازن موزه ملی نگهداری می‌شود. در مرحله اول تعداد ۸۰۰ شی‌ئ از این مجموعه ثبت و عکاسی شد. مرحله دوم این طرح نیز مستندنگاری آجرنوشته‌ها است که در دستورکار قرار دارد.
او یادآور شد: تدوین برنامه جامعه مدیریت مجموعه‌ها، تدوین پلان مدیریت چغازنبیل و تهیه طرح مدیریت گردشگری مجموعه در دست اقدام است که با اتمام مطالعات پایه و تکمیلی در مرحله ویرایش نهایی قرار دارد.
به‌گزارش صفحه اقتصاد به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، عاطفه رشنویی اظهار کرد: روز جهانی موزه به مثابه نوزایی و نوروزی برای موزه‌ها و سایت موزه‌هاست. هرسال در این روز یک شعار از سوی شورای جهانی موزه‌ها تدوین می‌شود تا جایگاه موزه‌ها در زندگی اجتماعی و فرهنگی جامعه به ثبات برسد و منشا تحولات عمیق باشد. همه دست‌اندرکاران موزه‌ها و سایت‌موزه‌ها نیز متعاقباً تلاش خود را برای تحقق اهداف شعار سال انجام دهند.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه ادامه داد: با عهده‌داری صیانت از دو سایت‌موزه دوره ایلامی (شهر ایلامی دور اونتاش "چغازنبیل" و شهر ایلامی کبنک "هفت‌تپه") و نیز یک موزه در کنار محوطه هفت‌تپه سعی می‌کنیم با برنامه‌ریزی دقیق همواره در تحقق اهداف حفاظتی اصالت‌محور با تکیه بر شعار سال گام برداریم.
رشنویی با بیان این‌که مجموعه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه از بزرگترین سایت‌موزه‌های خشتی برجای مانده از دوره ایلام است که در جایگاه دو شهر، تمدنی گمشده از ایلام را نمایندگی می‌کند، گفت: این مجموعه، رسالت حفاظت و معرفی این دو شهر چندهزار ساله را دارد و باید با برنامه‌ریزی دقیق و حفاظت مستمر و صیانت‌محور با تکیه بر حفظ اصالت، ارزش‌های برجسته جهانی را تضمین کند؛ موضوعی که بصورت پیوسته و بی‌وقفه انجام می‌شود و نیازمند مدیریت بهینه است.
او افزود: در راستای تحقق این رسالت، در یکسال گذشته برنامه حفاظت و مرمت مستمر در ساختارهای معماری هر دو مجموعه تاریخی چغازنبیل و هفت‌تپه در دستورکار این پایگاه بوده و با برپایی کارگاه‌های متعدد، مرمت ساختارها، حصارها، معابد و قلعه زیگورات با مصالح همگون با نظارت آزمایشگاه مواد مجموعه، اقدام مستمر انجام شده است. قسمت‌هایی از این اقدامات مرمتی بصورت برنامه برون‌سپاری به بخش خصوصی از طریق اعتبارات ابلاغی عمرانی ملی و قسمت‌هایی نیز بصورت مستمر توسط نیروهای آموزش دیده این پایگاه انجام شده است. بخش حفاظت و مرمت مهمترین بخش مجموعه چغازنبیل و هفت‌تپه است که به‌صورت مستمر عملیات مربوط را در طول سال براساس اولیت‌ها انجام می‌دهد.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی جغازنبیل و هفت‌تپه بیان کرد: برنامه تفسیر و ارائه مناسب به ویژه در چغازنبیل و مسیر بازدید آن، مورد بازنگری قرار گرفت تا در صورت وجود ضعف‌ها و مشکلات موجود، راه‌حل‌هایی برای مرتفع کردن آن‌ها بررسی و اجرا شود. در چغازنبیل و هفت‌تپه این مراحل در فصل زمستان انجام می‌شود تا محوطه و موزه برای بازدید گردشگران نوروزی آماده شود. نوسازی تابلوهای مسیر بازدید، به روز‌رسانی تابلوهای اعلانات خدمات ویژه گردشگری، سامان‌دهی مسیر و سعی در ایجاد امکانات رفاهی گردشگران در مجموعه‌ها از جمله اقداماتی بود که در سال‌جاری نیز در چغازنبیل و هفت‌تپه انجام شد.
او تصریح کرد: پایش مستمر، از اصول نگهداری آثار تاریخی است که به دقت در طول سال در محوطه‌ها و حتی موزه هفت‌تپه انجام می‌شود. براساس دستور‌العمل داخلی نگهداری از این بناهای خشتی و موزه، کارشناسان آسیب‌های وارده تحت مطالعه را با پایش‌های دامنه‌دار روی آثار معماری، آثار موزه و مخزن و محوطه‌ها به دقت انجام می‌دهند و بررسی و تحلیل می‌کنند. پایش صرفاً محدود به بناهای چغازنبیل و هفت‌تپه و موزه هفت‌تپه نمی‌شود؛ بلکه منظر این دو محوطه و محوطه‌های موجود در عرصه و حرایم نیز به صورت مستمر پایش شده‌اند تا تغییرات طبیعی و انسانی را رصد کنند و برای صیانت از منظر باستانی برنامه‌ریزی دقیق‌تری انجام شود.
رشنویی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان کرد: در حوزه معرفی و آموزش، این پایگاه مجدانه کوشش کرده است تا رسالت خود را علاوه بر تولید محتوای علمی در مجلات علمی و نشریه‌های داخلی و محلی از طریق انتشار محتوای مرتبط با تقویم فرهنگی براساس استانداردهای ارائه در میراث‌جهانی، در فضای مجازی نیز اشاعه دهد. هدف از تقویم فرهنگی و تولید و انتشار محتوای متناسب با آن، معرفی دقیق‌تر سبک زندگی در دنیای ایلام و ارتقای سطح فرهنگی مخاطبان مجموعه است.
انتشار کتاب "بارقه کائنات: نگاهی بر میراث‌جهانی چغازنبیل"، انتشارات کتابسرای میردشتی، محصول توجه ویژه پایگاه چغازنبیل و هفت‌تپه به مخاطب عمومی و علاقه‌مندان فارسی‌زبان است. آموزش به اقشار مختلف نیز همچون سال‌های پیشین در رده‌ها و سطوح مختلف جامعه توسط میراث‌جهانی چغازنبیل انجام شده است. برنامه آموزش مستمر بانوان جامعه محلی با هدف تولید صنایع‌دستی به‌ویژه بافته‌های عشایری فرش و گلیم، ادامه پیدا کرده و علاوه بر آن، برنامه‌های آموزشی متنوعی به مناسبت‌های گوناگون برای کودکان و نوجوانان جامعه محلی با هدف نهادینه ساختن اهمیت میراث‌فرهنگی و راه‌های حفاظت همگانی از آن نیز برگزار شده است. موضوع آموزش و توانمندسازی جوامع محلی به‌خصوص کودکان و زنان از اصول اجرایی راهنمای اجرایی کنوانسیون میراث‌جهانی است که بصورت مستمر در این پایگاه انجام می‌شود.
او اظهار کرد: در سال گذشته با هدف معرفی بهتر و دقیق‌تر محوطه چغازنبیل و موزه هفت‌تپه و سهولت دسترسی به اطلاعات محوطه، راهنمای صوتی چغازنبیل (قابل دریافت از برنامه بازار) و راهنمای صوتی موزه هفت‌تپه که از طریق اسکن بارکد در موزه قابل دریافت است، تولید و راه‌اندازی شد. امروزه استفاده از فن‌آوری‌های جدید، راحت‌تر و سریعتر در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد که یکی از این فن‌آوری‌ها، تعریف Qr code با اهداف مختلف است که در محوطه‌های تاریخی و موزه‌ها نیز کاربرد فراوانی پیدا کرده است. خواندن متن کامل معرفی ویترین‌ها و اشیای درون آن‌ها برای بعضی از گردشگران دشوار و یا خارج از حوصله آنان است.
بسیاری از بازدیدکنندگان ترجیح می‌دهند اطلاعات موزه را بشنوند. راهنمای شنیداری موزه هفت‌تپه، یک فایل صوتی است که بازدیدکنندگان می‌توانند در هنگام تهیه بلیت و یا در زمان بازدید، از طریق اسکن بارکدهای موجود، آن را دریافت کنند و در هنگام بازدید، گوش دهند. یکی از اهداف راه‌اندازی این راهنمای صوتی در موزه هفت‌تپه، فراهم کردن بستری است که همه افراد جامعه بتوانند از بازدید موزه، بهره ببرند. راهنمای شنیداری، قدمی کوچکی برای بهره‌مندی بازدیدکنندگان روشن‌دل از موزه هفت‌تپه شمرده می‌شود.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه گفت: باتوجه به این‌که موزه هفت‌تپه در حال حاضر اتاق معرفی دو محوطه ایلامی چغازنبیل و هفت‌تپه است، بازنگری محتوای آن بر محور معرفی زندگی ایلامی قرار دارد. در بازنگری موزه، تعریف دوره ایلام، وجوه مادی و معنوی زندگی در این دوره، انتخاب اشیا براساس جنبه‌های مختلف این دوره، ساده‌سازی محتوا، چیدمان اصولی اشیا با تأکید بر حفاظت دقیق و نمایش کاربری، تاریخچۀ کاوش‌ها در چغازنبیل و هفت‌تپه و ساختمان موزه، مورد توجه قرار گرفت.
او با اشاره به این‌که وجود مخزن امن با استانداردهای امنیتی و حفاظتی، پیش‌نیاز یک موزه است افزود: متأسفانه این موضوع در موزه هفت‌تپه مورد توجه قرار نگرفته بود و مخزن موجود با استانداردهای بین‌المللی فاصله داشت. جانمایی مخزن، طراحی داخلی، عملیات آماده‌سازی، استحکام‌بخشی فضای داخلی در فاز یک راه‌اندازی مخرن استاندارد در موزه هفت‌تپه انجام گرفت. همچنین در راستای پشتیبانی و بالا بردن ضریب امنیتی مجموعه‌ها، تجهیز روشنایی و دوربین‌های مداربسته موجود و تعمیر زیرساخت‌های الکتریکی و مکانیکی بصورت مستمر در حال انجام هستند و هر دو محوطه مجهز به دوربین مداربسته و نور‌پردازی مناسب هستند که فاز یک آن‌ها انجام شده و اجرای فاز دو نیز در دستورکار است.
رشنویی در ادامه با بیان این‌که از مهمترین رسالت‌های موزه‌ها و سایت‌موزه، پژوهش و جمع‌آوری اطلاعات دقیق از یافته‌ها و پراکندگی یافته‌ها در موزه‌ها و مجموعه‌های مختلف است، گفت: پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه نیز با هدف تهیه پایگاه داده‌ای از اشیای کاوش‌شده از این دو سایت موزه، طرح میان‌مدتی در موزه ملی ایران تدوین کرده و فاز نخست آن را اجرا کرد. کاوش‌های یازده‌ساله چغازنبیل در اواخر دهه ۳۰ و دهه ۴۰ خورشیدی در حالی انجام گرفت که اشیای حاصل از کاوش میان هیئت فرانسوی و موزه ملی ایران تقسیم می‌شد. از این رو، تعداد بی‌شماری از اشیای چغازنبیل در موزه ملی ایران در مخزن‌های امن و نمایشگاه ایران باستان نگهداری می‌شود.
مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه افزود: مستندنگاری و دسته‌بندی اشیا، ثبت دقیق اطلاعات آن‌ها و عکاسی و ورود اطلاعات به پایگاه داده‌ای، در این مرحله انجام شده است. اشیای کاوش‌شده از محوطه هفت‌تپه نیز پس از تغییر کاربری موزه هفت‌تپه به تهران منتقل شد و همچنان آثاری از این محوطه در مخازن موزه ملی نگهداری می‌شود. در مرحله اول تعداد ۸۰۰ شی‌ئ از این مجموعه ثبت و عکاسی شد. مرحله دوم این طرح نیز مستندنگاری آجرنوشته‌ها است که در دستورکار قرار دارد.
نظر شما