مسکن در محاصره گرانی و رکود بی سابقه

صفحه اقتصاد - حمیدرضا محمدرضایی : بر کسی پوشیده نیست که تأمین مسکن مناسب به عنوان یکی از ضروری ترین و مهم ترین نیازهای افراد، این روزها به اصلی‌ ترین دل‌مشغولی و دغدغه خانوارهای ایرانی تبدیل شده است.

قیمت ها در بازار مسکن بالاست و روز به روز نیز بر تورم در این بازار افزوده می شود؛ به طوری که افراد از نظر مالی قدرت خریدشان مکرر در حال اُفت است و قادر به تأمین سرپناه مناسب برای خود نیستند.

مسکن در شرایطی به طور روزانه تغییرات قیمتی را تجربه می کند که از نظر اقتصادی خانوارها توانی برای خرید ندارند و به دنبال تداوم گرانی ها نهایتاً تقاضا در بازار مسکن به طور محسوس کاهش یافته و رکود سنگین و بی سابقه ای ایجاد شده است.

تاکنون اقتصاد ایران چنین رکود سنگینی را در بازار مسکن شاهد نبوده و باید عنوان کنیم که غیرمنتظره بوده است. طبیعی است در روزگاری که افراد عاجز از تأمین نیازهای ساده شان هستند، خرید مسکن در اولویت قرار نمی گیرد و به این ترتیب رکود سنگین در این بازار رخ می دهد.

تأمل پیرامون این نکته ضروری است که در شرایط کنونی سایه رکود بر سر همه بازارهای اقتصادی سنگینی می کند، اما به جهت اهمیت بسیار بالایی که تأمین مسکن مناسب برای افراد دارد این نیاز مهم تر و ضروری تر به نظر می رسد و در این راستا باید مسئولان اهتمام ویژه ای جهت رفع مشکل مسکن داشته باشند.

به بیان دیگر باید تأکید کنیم که مسئولان باید تدابیری بیاندیشند تا موانع خانه دار شدن افراد از میان برود و خانوارها از نظر مالی قادر به خرید منزل مسکونی مناسب باشند.

مسکن در محاصره گرانی و رکود بی سابقه

اما متأسفانه در شرایط کنونی مسکن به بزرگ ترین دغدغه خانوارهای ایرانی تبدیل شده است که در این راستا روز به روز ناامیدتر می شوند؛ چرا که با صعود قابل توجه قیمت ها در این بازار، باید اذعان داشت که خرید مسکن نه تنها به آرزو بلکه به رؤیایی دست نایافتنی برای مردم تبدیل شده است.

قدرت خرید کم مردم برای خرید مسکن

در این میان خانوارهایی که از نظر مالی آسیب پذیرتر هستند و توان مالی کمتری دارند، به شدت دچار مشکل هستند و روزهای اسفباری را سپری می کنند.

متأسفانه در حال حاضر قدرت خرید مردم به اندازه ای نیست که آن ها بتوانند اقدام به خرید مسکن مناسب کنند. حتی بسیاری از خانوارهایی که پیش‌تر قصد خرید مسکن داشتند، اما اکنون با مشاهده قیمت ها چاره ‌ای جز نخریدن و تداوم اجاره‌ نشینی ندارند.

تا زمانی که درآمدها هیچ تناسبی با هزینه ها به ویژه مخارج مربوط به تأمین مسکن ندارد، افراد فقط می توانند در خواب و رؤیا خانه دار شوند ولی در حقیقت شرایط به گونه متفاوتی رقم می خورد.

در شرایط کنونی دخل و خرج خانوارها هیچ گونه تناسبی با یکدیگر ندارند و همین امر موجب شده تا نتوانند اندوخته ای مناسب جهت خرید منزل مسکونی داشته باشند و لاجرم همچنان در سَکَنه استیجاری سکونت خواهند داشت.

وضعیت نابسامان بازار اجاره

البته در بازار اجاره نیز وضعیت چندان مناسب نیست و از نظر مالی اجاره نشین ها قادر به اجاره مسکن مشابه سال قبل خود نیستند؛ چرا که هزینه ودیعه مسکن افزایش یافته و از دیگر سو اجاره‌ بها نیز به طور سرسام ‌آوری بالا رفته است؛ به طوری که بسیاری از خانوارهایی که سال گذشته قادر به اجاره منزل مسکونی در شهرهای بزرگ همچون پایتخت بودند، اما اکنون عاجز از پرداخت ودیعه و اجاره بهای همان واحد مسکونی هستند و اقدام به کوچ از شهرهای بزرگ و سکونت در حاشیه شهرها کرده اند تا به این ترتیب از عهده تأمین سرپناه برای خانواده شان برآیند.

مایه تأسف است عنوان کنیم که بسیاری از اجاره نشینان طی یک سال اخیر مجبور به مهاجرت از شهرهای بزرگ شدند و حاشیه نشین شدند. بدون شک نبود توان مالی کافی موجب شده تا خانوارها به چنین وضعیتی دچار شوند و به واقع باید اذعان داشت که افراد از نظر مالی در بحران به سر می برند.

مسکن در محاصره گرانی و رکود بی سابقه

اقتصاد کشور اکنون در همه زمینه ها دچار تشویش است و این تنش در بازارهایی همچون مسکن که نیاز ضروری مردم است، بیش از سایر بازارها به چشم می خورد و محسوس است.

انتظار می رفت به تناسب اهمیتی که تأمین سرپناه مناسب برای مردم دارد، مسئولان مربوطه نیز همت می گماردند و با اتخاذ تمهیدات مناسب و اجرای سیاست هایی متناسب با وضع موجود کمک به خانه دار شدن مردم می کردند.

رکود بی سابقه

در حال حاضر در حوزه خرید و فروش، معاملات به کمترین سطح ممکن رسیده است و سابقه نداشته که این چنین بازار مسکن در محاصره گرانی ها و رکود توأمان قرار گیرد. به طور معمول بازارهای اقتصادی اگر در شرایط رکود قرار گیرند، گرانی را تجربه نخواهند کرد؛ چرا که باید با ثبات قیمت ها امکان تحریک تقاضا و خروج از رکود وجود داشته باشد، اما اکنون اوضاع به گونه نامناسبی آشفته است و در عین وجود رکود سنگین شاهد بروز گرانی های فزاینده و غیرقابل انتظار هستیم.

تا زمانی که رکود و گرانی همزمان بازار مسکن را در محاصره خود داشته باشند و قدرت خرید مردم نیز روز به روز کاهش مشهودتری یابد، نمی توان انتظار روزهای خوب و پررونقی را در این بازار داشت و خرید و فروش ها روز به روز کاهش بیشتری را تجربه خواهند کرد و با بازار کِساد و سوت و کور مواجه خواهیم بود.

پرواضح است در وضعیتی که خانوارها از نظر مالی قادر به گذران هزینه های معیشتی روزمره شان نیز نیستند، حتی به خرید مسکن نیز فکر نخواهند کرد و به این ترتیب دست مصرف کننده مسکن یعنی مردم از این بازار کوتاه خواهد شد و از دیگر سو دلالان با مشاهده گرانی ها فرصت را مناسب می بینند تا در بازار مسکن جولان دهند و قیمت ها را در مسیری هدایت کنند که منافع بیشتری کسب کنند.

تأمل پیرامون این نکته ضروری است که تأمین منافع بیشتر برای دلالان به منزله بروز وضعیت اقتصادی سخت تر و تحمیل گرانی های بیشتر بر مردم است. از این رو انتظار می رود مسئولان مجدانه اقداماتی در راستای کاهش مشکلات مردم داشته باشند تا افراد بتوانند ضروری ترین و مهم ترین نیازشان یعنی مسکن را تأمین کنند و اجاره نشینان نیز از نظر مالی در جایگاهی قرار گیرند که توان مالی برای پرداخت اجاره بها و ودیعه مسکن استیجاری را داشته باشند و مجبور به حاشیه نشینی نشوند.